«کپر» نماد نازیبای فقر
گروه راه و مسکن- شلتوک، قاسم آباد، حسین آباد، ملک آباد، شیرآباد، حسین آباد دامداری، تنها بخش کوچکی از روستاهایی است که ساکنانشان خانهای چوبی دارند و زیر پایشان حصیر است.دیدن این محرومیتها برای دولت و مسئولان کار سختی نیست، پیشنهاد میکنم مسئولان استان کرمان یک تور بازدید از این مناطق برای مدیران کل استان و برخی از وزرا و فعالان رسانهای تشکیل دهند و مطمئن باشند نتیجه این اقدام میتواند به رفع محرومیت در این منطقه منجر شود.
به گزارش اقتصادسرآمد، میگویند کپرنشینی سالها قبل در کرمان ریشه کن شده اما به نظر می رسد اینچنین نیست. شرایط آب و هوایی نیز تأثیر بسزایی در شکلگیری این فرهنگ دارد. کپرنشینی با وجود توجه خاص و تلاشهای انجام شده پس از انقلاب همچنان در مناطقی از کشور ازجمله استانهای سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان وجود دارد.کپرنشینی یکی از پیامدهای حاشیهنشینی است که با وجود ساخت هزاران خانه روستایی مستحکم در منطقه محروم و دورافتاده قلعهگنج در جنوب استان کرمان خودنمایی میکند و بدون استثنا در کنار خانههای روستایی جدیدالاحداث کپر برپاست و گویی به جزئی جداییناپذیر از زندگی مردمان این مناطق تبدیل شده است.
وجود کپر در مناطق بشاگرد استان هرمزگان و قلعهگنج استان کرمان، نقطه مشترک زندگی این 2منطقه است که البته فاصله چندانی با هم ندارند، با این تفاوت که مردم منطقه بشاگرد بهمعنای واقعی فقیر و محروم هستند و در کپرها زندگی میکنند و بهدلیل فقر و تنگدستی و سختگذر بودن منطقه امکان ساخت خانه روستایی مانند آنچه در قلعهگنج دیده میشود وجود ندارد.
در قلعهگنج کرمان، کپر مکمل خانههای روستایی نوساز است ولی در بشاگرد چنین چیزی مشاهده نمیشود و مردم به ناچار در کپرها زندگی میکنند، افزون بر این مردم قلعهگنج کشاورزی دارند ولی مردم بشاگرد کشاورزی ندارند و منطقه کاملا کوهستانی، خشک و گرم است.نقطه اشتراک کپر در بشاگرد و قلعهگنج این است که کپر جزئی از فرهنگ مردم این مناطق به شمار میرود که نمیتوان آن را کتمان کرد و تصور برچیده شدن کپر در این مناطق اشتباه است.
اما کپر بدون شک نماد اصلی فقر در جنوب و شرق کرمان است، پس از اینکه میلیاردها تومان در راستای حذف کپر نشینی در مناطق مختلف استان کرمان در قالب طرحهای بازسازی زمین لرزه، طرحهای هادی، کپر زدایی و بازسازی سیل و… هزینه شده است همه انتظار داشتند بحث کپر نشینی در کرمان بسته شود اما اینگونه نشد، هنوز هم دهها روستا در کرمان میزبان مردمی است که گاه ضریب محرومیت در آنها ۹ است.
سال ۸۴ بود که زادسر نماینده فقید شهرستانهای جنوبی کرمان در مجلس از کشف روستایی به نام «پیر نکوئیه» در ۱۲۰ کیلومتری شهر عنبرآباد خبر داد که ۲۰۰ نفر در ابتداییترین وضع ممکن در این روستا زندگی میکردند.در آن زمان از قول مرحوم زادسر گفته شد که از ۷۰۰ هزار جمعیت جنوب کرمان حداقل ۳۰۰ هزار نفر کپر نشین هستند.
سال ۸۵ بود که «ستاد راهبردی جنوب کرمان» عملاً در دولت نهم محرومیت زدایی از جنوب کرمان را کلید زد و طرحهای کپرزدایی در دستور کار قرار گرفت؛ درنهایت این ستاد در اواخر دولت دهم رو به رکود گذاشت طی این سالها با حضور دستگاههای مختلف کپرزدایی در دستور کار قرار گرفت.
با شروع دولت یازدهم به این دلیل که ستاد به اهداف خود رسیده و محرومیت کاهش یافته است عملاً شعار اتمام کپرزدایی از سوی دستگاههای مختلف و دولتها عنوان شد.
در طول این سالها بارها اجرای طرح کپر زدایی در کرمان مورد نقد قرار گرفته است و حتی خبر به بن بست رسیدن و شکست این طرح هم مطرح شده است اما دستگاههای متولی هر بار مواردی را مطرح کردهاند که دو نکته اصلی آن از این قرار بوده که اول به دلیل افزایش رشد جمعیت روستایی جنوب کرمان با وجود حذف کپرنشینی اما بار دیگر خانوادههای جدید اقدام به برپایی کپر میکنند که البته این نظریه کمتر مورد توجه قرار گرفت اما آنچه که هنوز هم از سوی مسئولان مطرح میشود این است که کپر را جزئی از فرهنگ مردم جنوب کرمان میدانند.
هر چند که نمیتوان اقداماتی که به ویژه از سال ۸۵ تا ابتدای دولت یازدهم انجام شد را نادیده گرفت اما بدون شک در اجرای این طرح بسیاری از مردم محروم جنوب کرمان دیده نشدهاند و هم اکنون در اوج محرومیت و در حالی که از ابتداییترین امکانات شخصی و عمومی محروم هستند روزگار می گذارنند.