گروه جامعه- واکسن کرونا امید مردم جهان برای نجات از بحرانی است که در چندین ‌ماه اخیر گریبان دنیا را گرفته است. از نخستین ماه‌های شیوع این ویروس کشنده، تیم‌های بزرگ تحقیقاتی آماده یک ماراتن تمام‌عیار برای ساخت واکسن علیه بیماری کوویدـ۱۹ شدند. فرایند ساخت یک واکسن که تا پیش از این بین ۱۲تا ۱۵ سال طول می‌کشید، برای نجات دنیا از شر ویروسی که علاوه بر ضررهای جانی، اقتصاد و اجتماع را به‌شدت فلج کرده است باید در سریع‌ترین زمان ممکن به پایان برسد.
به گزارش اقتصادسرآمد، کریستالینا جورجیوا رئیس صندوق بین‌المللی پول معتقد است همکاری قدرتمند بین‌المللی برای ساخت واکسن کرونا می‌تواند ‏ریکاوری اقتصادی جهان را سرعت بخشیده و ۹ تریلیون دلار تا سال ۲۰۲۵ به درآمد جهان اضافه کند.‏او می‌گوید: اگر بتوانیم پیشرفت سریعی داشته باشیم، می‌توانیم به ریکاوری اقتصادی جهان سرعت ببخشیم که این می‌تواند باعث ‏کاهش فاصله درآمد کشورهای فقیر و کشورهای ثروتمند شود.‏جورجیوا می‌افزاید: ساخت و توزیع واکسن کرونا که برای همگان قابل تهیه و مقرون به صرفه باشد، کلید جلوگیری از ماندگاری ‏طولانی زخم‌های کرونا بر پیکر اقتصاد جهان است.‏
بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی تا کنون ۱۸۰ پروژه در ارتباط با تولید واکسن کرونا در جهان ثبت شده است. ۳۵ پروژه به مرحله آزمایش رسیده‌اند.این واکسن‌ها می‌بایست از منظر موثر بودن، میزان تجویز و عوارض جانبی مورد آزمایش قرار گیرند. هشت واکسن پیشرفت‌های خوبی داشته و به مرحله پایانی این آزمایش‌ها رسیده‌اند. واکسن نهم نیز به‌زودی به این مرحله خواهد رسید.
‏البته گفته می شود،6 واکسن برای استفاده محدود تأیید شده‌اند که ۲ واکسن روسی و چینی در این دسته قرار می‌گیرند، اما هنوز هیچ واکسنی برای ‏استفاده تمام‌عیار و در مقیاس تجاری و گسترده تأییدیه نگرفته است.‏
برخی شرکت‌های سازنده واکسن در تلاش بودند که نام خود را به‌عنوان نخستین تولیدکننده واکسن کرونا در دنیا بر سر زبان‌ها بیندازند. به این ترتیب بود که روسیه واکسنی به نام اسپوتنیک۵ را تولید و به ثبت رسمی رساند. هرچند شیوه ثبت این واکسن به‌دلیل آنکه پیش از پایان فاز سوم آزمایش که درواقع مهم‌ترین فاز آزمایش بالینی است، بسیار مورد انتقاد قرار گرفت، اما روس‌ها اعلام کردند به سبب نتایج مثبت اثربخشی و ایمنی به‌زودی مردم این کشور را تحت واکسیناسیون قرار می‌دهند. انگلیس، آمریکا، چین، هند و حتی ایران نیز در حال سپری کردن مراحل آزمایشی برای دستیابی هرچه سریع‌تر به واکسنی علیه ویروس کرونا هستند.
شرکت بیوتکنولوژی مدرنای آمریکا نیز اواخر هفته گذشته اعلام کرد: از میان ۳۰هزار داوطلب فاز سوم آزمایش بالینی، ۲۵هزار نفر پس از دریافت دوز اول واکسن، دوز دوم را دریافت کرده‌اند. مدرنا ادعا می‌کند که در حال تولید واکسن برای همه مردم، ازجمله جوامعی است که در طول تاریخ در تحقیقات بالینی کمتر از آنها یادشده و در شرایط فعلی نیز بسیار تحت‌تأثیر کووید-۱۹قرار دارند. مدرنا یکی از معدود شرکت‌هایی است که به سرعت پس از تعیین توالی ژنتیک ویروس کرونا، یک آزمایش بالینی گسترده را آغاز کرده است. این شرکت آمریکایی امیدوار است که تا پایان ‌ماه نوامبر نتایج کافی برای تولید انبوه واکسن را داشته باشد و سپس درخواست مجوز اضطراری را به سازمان غذا و داروی آمریکا ارائه دهد.جدیدترین نتایج آزمایش واکسن کرونای دانشگاه آکسفورد نشان می دهد که این واکسن یک پاسخ ایمنی قوی در سالمندان ایجاد می کند و انتظار می رود دانشگاه آکسفورد طی هفته های آینده اطلاعات مربوط به اثرگذاری این واکسن بالقوه را منتشر کند.بنابر اعلام محققان سازنده این واکسن موسوم به "ChAdOx۱ nCov-۲۰۱۹" نشان داده شده است که این واکسن در بزرگسالان سالم از ۵۶ تا ۶۹ سال و بالاتر از ۷۰ سال قادر به ایجاد یک واکنش ایمنی قدرتمند است.
همچنین، شرکت "بایون‌تک" آلمان در همراهی با شرکت داروسازی آمریکا، "فایزر"، و شرکت چینی "فوزون فارما" موفق شده‌اند واکسن خود را بر روی ده‌ها هزار نفر تست کنند.به‌زودی قرار است این واکسن در آلمان نیز بر روی داوطلبان و همچنین بر روی بیماران تست شود. بر اساس آمار منتشر شده از سوی این شرکت‌ها، واکسن تولیدی تا پایان هفته آینده بر روی ۴۴ هزار نفر تست خواهد شد.در صورت موفق بودن نتایج این تست‌ها، شرکت "بایون‌تک" و "فایزر" در ماه اکتبر درخواست صدور مجوز خواهند کرد. صدور مجوز می‌تواند چندین ماه به طول بکشد. در آلمان نیز صرف‌نظر از همراهی شرکت "بایون‌تک" با شرکت آمریکایی "فایزر"، دو شرکت دیگر نیز در عرصه تولید واکسن کرونا فعالیت دارند.شرکت "کورواک" توبینگن آلمان مرحله نخست آزمایش کلینیکی خود را آغاز کرده است. در این مرحله واکسن بر روی تعداد کمتری تست می‌شود.
از سوی دیگر پیشرفت شرکت بریتانیایی-سوئدی "آسترازنکا" نیز گزارش شده است. این شرکت در همراهی با دانشگاه آکسفورد بر روی تولید واکسن کرونا فعالیت می‌کند.در اوایل ماه سپتامبر، مسئولان پروژه یاد شده اعلام کردند که کار تست را تعلیق کرده‌اند. علت این امر، مشاهده عوارض جانبی شدید در یکی از افراد مورد آزمایش ذکر شده است.در روند تولید دارو، قطع ادامه یک پروژه پدیده عجیبی نیست. شرکت "آسترازنکا" تا کنون دو بار آزمایش واکسن خود را به حالت تعلیق درآورده است. اما اکنون این پروژه ادامه یافته و این شرکت یکی از گزینه‌های مطرح در یافتن واکسن کرونا به شمار می‌آید.
واکسن تولیدی شرکت "جانسون و جانسون" نیز در مرحله آزمایش کلینیکی قرار دارد. تا کنون این واکسن بر روی ۶۰ هزار نفر تست شده است.خبرگزاری رویترز گزارش داده است که تولید این واکسن قرار است به شکل گسترده از ماه اکتبر آغاز شود. گفته می‌شود که در صورت آنکه این واکسن موثر باشد، قرار است این شرکت تا سال ۲۰۲۱ یک میلیارد واکسن کرونا روانه بازار کند.
در ایران نیز از واپسین ماه های ورود ویروس کرونا، محققان ایرانی با تحقیق بر روی این ویروس دست به کار تولید واکسن در آن شدند. سخنگوی سازمان غذا و دارو ایران از قرار گرفتن پنج واکسن ایرانی در فهرست کاندیداهای واکسن کووید-۱۹ سازمان جهانی بهداشت خبر داد.علیرضا بیگلری، رئیس انستیتو پاستور ایران درباره مراحل ساخت واکسن کرونا، گفت: برای ساخت واکسن کرونا می‌توان از قدیمی‌ترین و ساده‌ترین راه یعنی استفاده از بدنه خود ویروس که غیر فعال شده و یا از قسمتی از پروتئین‌های ویروس استفاده کرد. در برخی از روش‌ها هم می‌توان از دستور‌های ژنتیکی «دی ان‌ای و یا آر ان ای» برای ساخت آنتی بادی علیه یک ویروس استفاده کرد.بیگلری درباره میانگین زمان ساخت یک واکسن، اظهار کرد: با توجه به اینکه ساخت واکسن یکی از پیچیده‌ترین موارد بیولوژیکی به شمار می‌رود معمولا ممکن است ۵ تا ۷ سال طول بکشد که در مورد کووید ۱۹ با توجه به حاد بودن شرایط این موارد خیلی کوتاه شده است.ولی هنوز هیچ واکسنی ایرانی برای مقابله با این ویروس تایید نشده است.