طبق گفته معاون سازمان بنادر ایران در حال حاضر 90 درصد کشتی‌های ورودی به بندر انزلی خالی برمی‌گردد و برنامه بار منظمی برای بنادر شمالی وجود نداشته و مسیر دریایی برای خرده‌مالک‌ها صرفه اقتصادی ندارد.
به گزارش اقتصادسرآمد از  ایلنا، از مجموع 11 هزار و 240 کیلومتر مرزهای کشورمان 63 درصد آن مرز خشکی و 37 درصد مرز آبی است و ایران تقریبا با 80 درصد همسایگان خود مرز دریایی دارد و 93 درصد صادرات و 83 درصد واردات کشور از طریق دریا انجام می‌شود. البته بنادر جنوبی کشورمان سهم عمده‌ای در این اعداد و ارقام دارند و در بنادر شمالی کشورمان در دریای خزر فقط با دو کشور قزاقستان و روسیه مرز مشترک دریایی داریم.
اما علی‌رغم تعدد بنادر در شمال کشورمان، در حال حاضر میزان کالایی که از بنادر شمالی صادر می‌شود حدود ۳۰ درصد از کالاهایی است که از مرزهای زمینی ایران به کشورهای حوزه دریای خزر در حال صادرات است و ۷۰ درصد مابقی از طریق مرزهای ریلی و جاده‌ای حمل می‌شود. از سوی دیگر در حالی که ظرفیت بنادر شمالی کشورمان بیش از 30 میلیون تن است اما فقط از 6 میلیون تن آن استفاده می‌شود. البته آمار و ارقام نشان می‌دهد بنادر شمالی کشورمان در سال‌های اخیر نه تنها رشدی نداشتند بلکه دچار افت هم شدند چراکه در ابتدای دهه 90 میزان بهره‌برداری از ظرفیت بنادر شمالی به 11 میلیون تن رسیده بود اما با شیب نزولی این ظرفیت به 6 میلیون تن کاهش پیدا کرده است.
برخی از کارشناسان معتقد هستند که یکی در دلایل کاهش میزان تخلیه و بارگیری در بنادر شمال عدم بازاریابی دقیق و عدم توسعه بازار است و اساسا برای بنادر کشورمان در سال‌های گذشته سیاست‌گذاری جامع و دقیقی انجام نشده‌ و تعدد بنادر با بار بسیار پایین محصول همین بی‌برنامگی‌ها است به طوری که در شهر انزلی دو بندر وجود دارد که اساسا همین موضوع باعث اختلافات و کشمکش‌هایی برای اتصال راه‌آهن به دو بندر در یک شهر شده‌ است.
حالا دراین شرایط عده‌ای از کنارگذاشتن بنادر ایران در مسیر ترانزیتی با ایجاد بندر مشترک آذربایجان و ترکمنستان هشدار می‌دهند و توسعه این بندر مشترک، احتمالا ایران از مسیر ترانزیتی جدید دور زده می‌شود.  
معاون دیپلماسی وزارت امور خارجه معتقد است از دلایل رکود بنادر شمالی کشورمان  نبود کشتی‌ رو – رو است و اگر تعداد کشتی‌های رو – رو افزایش یابد این بنادر رونق پیدا می‌کنند اما معاون سازمان بنادر می‌گوید مشکل اساسی نبود بار است و اساسا تردد از مسیر دریایی برای خرده مالک‌ها صرفه اقتصادی ندارد البته مذاکراتی با روسیه انجام شده تا با راه‌اندازی خطوط دریایی رکود بنادر بنادر شمالی شکسته شود.       
سید رسول مهاجر، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا درباره پایین بودن اعداد و ارقام صادرات دریایی از بنادر شمالی کشور اظهار داشت: یکی از نکات مور تاکید وزارت خارجه این است که حتما باید کشتی‌های رو- رو در دریای خزر فعال شوند و در این باره مذاکراتی هم با وزیر راه وشهرسازی داشته‌ایم.
وی با اشاره به سهم پایین ایران از تجارت دریایی از طریق بنادر شمالی در حالی که صادرات به اوراسیا و آسیا بسیار زیاد است، گفت: وزارت خارجه به شدت به دنبال این است که با همکاری سایر دستگاه‌ها از کشتی‌های رو- رو در مسیر بندر امیرآباد به قزاقستان،‌ از بندر انزلی به استاراخان روسیه برقرار شود.
معاون وزارت امور خارجه ادامه داد: البته خوشبختانه کشتی رو-رو از بندر امیرآباد به سمت قزاقستان راه‌اندازی شده اما این مسیر باید رونق داشته باشد و توسعه پیدا کند.  
مهاجر با بیان اینکه در راستای منافع کشور وزارت امورخارجه در این باره مکاتباتی با ریاست جمهوری داشتیم تا موانع موجود برطرف شود، گفت: اصرار داریم کشتی‌های رو – رو در داخل ساخته شود و وزارت امور خارجه معتقد است که باید به وزارت راه اجازه داده شود تا کشتی‌های رو- رو خارجی را برای دو الی سه سال اجاره کند چراکه در حال حاضر صادرات ایران معطل این ناوگان است.
همچنین فرهاد کوهساری، معاون امور بندری و اقتصادی سازمان بنادر و دریانوردی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا با اشاره به وضعیت و ظرفیت بنادر شمالی و با تشریح مشکلات و موانع  بنادر شمالی برای افزایش تخلیه و بارگیری اظهار داشت: ظرفیت بنادر شمالی کشور برای انواع کالا در بخش صادرات و واردات حدود 30 میلیون تن است که در حال حاضر 6 میلیون تن از این ظرفیت استفاده می‌شود اما می‌توان با توسعه ترانزیت، ظرفیت ‌استفاده را افزایش داد.
وی با اشاره به تردد کشتی‌های رو- رو در بنادر شمالی کشور برای افزایش حمل بار ادامه‌داد: ناوگان کشتی رو- رو ریلی و کامیونی در دریای خزر فعال است که البته می‌توان گفت 70 درصد رو روهای دریای خزر، از نوع کامیونی هستند. کشتی‌‌های رو رو در تمام بنادر شمالی اعم از انزلی، نوشهر، امیرآباد، فریدون کنار و ... می‌توانند پهلو بگیرند.
معاون سازمان بنادر و دریانوردی افزود: پیش از این کامیون‌های ترانزیتی با عبور از کشور ترکمنستان عبور به قزاقستان می‌رفتند و از آنجا به ازبکستان و تاجیکستان، قرقیزستان و بندر بیشکک می‌رسیدند اما در حال حاضر از طریق بندر انزلی خود را به بندر کوریک قزاقستان می‌رسانند. به طور قطع در صورت استقبال شرکت‌های حمل و نقل، این خط تقویت می‌شود و می‌توانیم کشتی‌های رو – روی بیشتری در این خط استفاده کنیم.
کوهساری از مذاکره با شرکت روسی برای افزایش تعداد کشتی‌های رو -رو در این خط خبر داد و گفت: برای افزایش تعداد ناوگان کشتی رو- رو در این خط با کشور روسیه در حال مذاکره هستیم که کشتی دوم در خط بندر انزلی- بندر نوشهر- بندر امیرآباد به بندر آستاراخان راه‌اندازی می‌شود وهمچنین این کشتی می‌تواند در مسیر بنادر اولیا- انزلی یا اولیا- امیرآباد فعال باشد تا کامیون‌های ترانزیتی که از ایران یا ترکیه به روسیه می روند یا بالعکس، از راه دریایی به کشور روسیه تردد داشته باشند که البته این اقدام هم در حال اجرا است.
وی با اشاره به سیاست و برنامه‌های سازمان بنادر و دریانوردی برای ساخت داخلی کشتی‌های رو – رو اظهار داشت: اقدام دیگری که برای افزایش استفاده از بنادر شمالی انجام شده، ارایه تسهیلات به بخش خصوصی برای ساخت کشتی‌های رو- رو است. اگر بخش خصوصی از این برنامه استقبال کند، از محل وجوه اداره شده برای ساخت کشتی رو رو به متقاضیان تسهیلات ویژه ارایه می‌شود تا کشتی‌هایی ساخته شوند که ظرفیت حمل کامیون‌های بیشتری را داشته باشند.
معاون امور بندری و اقتصادی سازمان بنادر ادامه داد: کشتی‌‌های رو- روهای فعلی توان جابه جایی 36 دستگاه کامیون را دارند اما برنامه ما این است که کشتی رو- رو مناسب دریای خزر و دو طبقه احداث کنیم که بتواند با تعداد کامیون بیشتری تردد داشته باشد و ظرفیت آن به حمل بیش از 60 دستگاه کامیون برسد تا از این طریق هزینه حمل دریایی کاهش پیدا کند و در نهایت باعث افزایش استقبال صاحبان کالا از مسیر دریایی شود.
وی افزود: در حال مذاکره با چندین بخش خصوصی هستیم و آمادگی ارایه تسهیلات در این بخش را داریم تا این خط  با کشتی‌های رو – رو جدید تقویت شود. 
کوهساری درباره استفاده از ظرفیت کانتیرهای یخچالی در بنادر شمالی کشور اظهار داشت: کانتینرهای یخچالی در بنادر آستارا، نوشهر، انزلی و امیرآباد  مجهز به سوکت‌های یخچالی هستند و کانتینرهای یخچالی در این بنادر موجود است و بخش خصوصی در این بنادر کانتینر یخچالی تامین کرده است. کشتی‌های کارگویی که در این مسیر تردد می‌کنند، می‌توانند از کانتینر‌های یخچالی را به کشورهای حاشیه خزر جابه جا کنند.
این مقام مسئول تاکید کرد: سازمان بنادر و دریانوردی برای افزایش حمل کالای کانتینری در بخش کشتی و کانتیر تخفیفاتی را ارایه  می‌دهد تا کشتی‌های عمومی که به صورت کامل کانتینر بارگیری می‌کنند بتوانند از تخفیف 25 درصدی برخوردار شوند.