32اندکی تا احیای راه ابریشم ریلی


با رسیدن اولین قطار باری در 24 بهمن 94 از چین به ایران، کریدور ریلی بین ایران و چین احیا شد و اکنون تنها یک فاصله 32 کیلومتری بین شلمچه و بصره وجود دارد که اگر این قطعه نیز تکمیل شود، راه ابریشم ریلی با عبور از کشورهای چین قزاقستان، ترکمنستان، ایران، عراق، ترکیه و رسیدن به اروپا، شرق و غرب را بهم متصل می کند.
کارشناسان متخصص در تاریخ راه آهن عراق که مقالات گوناگونی را پیرامون اثرات راه آهن در تحولات عراق به رشته تحریر درآورده اند، بر این باورند که این پدیده از اولین روز ظهورش در این کشور همواره اقتصاد و سیاست منطقه ای و بین المللی را به هم گره زده و تبعات آنها، تحولات داخلی عراق را نیز تحت تاثیر گذاشته است.
طبق اسناد تاریخی مسئله احداث خط آهن در عراق به دلیل ابعاد فرا منطقه ای که دارد، همواره مورد توجه قدرت های بزرگ از جمله امپراطوری عثمانی - در آخرین ایام حیاتش- بریتانیا - ابرقدرت وقت - و آلمان - رقیب انگلستان - بود.
در اواخر قرن نوزدهم وقتی که امپراطوری عثمانی آخرین نفس های خود را می کشید، «سلطان عبدالحمید دوم» آخرین سلطان عثمانی طرح «جامعه اسلامی» برای وحدت کشورهای اسلامی را مطرح کرد و یکی از طرح های اقتصادی برای تحقق این هدف، خط آهن بود که عثمانی ها به طور ویژه روی دو خط آهن «مکه – دمشق – استانبول» و «بصره – موصل – استانبول» متمرکز شدند.
آلمان ها که در آن زمان متحد عثمانی ها بودند، در همین راستا طرح خط آهن بغداد –برلین را مطرح کردند و سلطان عثمانی نیز با آن موافقت کرد اما بریتانیا از بیم آسیب دیدن منافع اش در هندوستان، این طرح را متوقف کرد.
در نتیجه جنگ جهانی اول و سقوط امپراطوری عثمانی تمامیت طرح در عراق متوقف شد اما انگلیسی ها وقتی عراق را اشغال کردند با توجه به نیازی که احساس کردند، طرح احداث خط آهن را مناسب با سیاست های خود، در عراق از سرگرفتند.
در این راستا اولین قطار بصره به بغداد در 1920 بر روی ریل قرار گرفت و در 1925 خط آهن بغداد به کرکوک و در 1940 خط آهن بغداد به موصل و در نهایت خط آهن بغداد به استانبول در 15 جولای 1940 تکمیل شد. دولت مستقل عراق نیز با بازپس گرفتن اداره خط آهن از استعمار انگلستان در 16 آوریل 1936 عملا مدیریت آن را به دست گرفت تا این روز در تاریخ عراق به روز ملی راه آهن عراق نامگذاری شود. به رغم اینکه همواره تاکید شده است که داستان راه آهن در عراق با تمامیت و یکپارچگی ارضی و امنیت ملی این کشور ارتباط دارد، اما هرگز این صنعت در نتیجه فشارهای خارجی، نتوانسته است به وضعیت مطلوب خود برسد. بعد از سقوط رژیم دیکتاتوری صدام در 9 آوریل 2003 و اشغال عراق توسط نیروهای آمریکایی، راه آهن عراق براثر حملات گروه های تروریستی و همچنین سرقت و فساد اداری در این کشور دچار بزرگترین تخریب ها شد. با وجود همه اینها، نظام جدید حاکم بر عراق در طول 16 سال گذشته کوشیده است که همه این چالش های داخلی و خارجی را پشت سر بگذارد و دوباره خط آهن را در این کشور احیا کند.رویکرد حکومت جدید و مجموعه قوای عراق به نظر می رسد راهبردهای خود را در مرحله پیشرو ترسیم کرده اند.
دولت عراق با توسعه همکاری های اقتصادی خود با همه کشورهای منطقه – بدون استثنا - می کوشد این اطمینان را بدهد که عراق در مباحث اقتصاد و امنیت منطقه ای، نگاهی جمعی دارد و مایل به آسیب رساندن به امنیت و اقتصاد هیچ یک از کشورهای پیرامون خود را ندارد.
برهمین اساس است که رهبران جدید عراق طرح نظام جدید منطقه ای را با محور اقتصاد و امنیت مطرح کرده اند تا مجموعه طرح های اقتصادی از جمله طرح احیای راه آهن عراق و اتصال به راه ابریشم ریلی در این چارچوب عمومی سازماندهی شود. 
درهمین چارچوب است که حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران در جریان سفرش به بغداد تاکید کرد که روابط راهبردی ایران و عراق بر ضد هیچ کشور ثالثی نیست بلکه در راستای تقویت امنیت و ثبات و رونق اقتصادی منطقه است و روی همین اصل، دیگر کشورهای منطقه را به پیوستن به این همکاری منطقه ای فراخوانده است.
32اندکی تا احیای راه ابریشم ریلی
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه