امنیت اروپا، تحولات خاورمیانه و منافع روسیه
جامعه اروپایی با جغرافیایی سیاسی خاص خود نقش مهمی در تعاملات منطقه ای و بین المللی داشته و به دلیل مولفه های خاص اقتصادی و صنعتی از جمله جایگاه و نقش بسیار مهم در صادرات مواد اولیه مورد نیاز صنایع ، محصولات صنعتی و صنایع ارتباطات ، فراورده های غذایی و خدمات فنی و مهندسی و واردات قابل توجه انرژی و بیش از 250 میلیارد دلار مبادله با مجموعه مشارکت مدیترانه؛ همواره مورد توجه سیاست خارجی خاورمیانه بوده است. به طور کلی همانگونه که دکتر حسین رهیاب در کتاب رازهای معنوی شاد زیستن؛ صاحبان قدرت و ساختارهای سیاسی را تقسیم بندی می کند؛ اروپا در گروه طرفداران تامین رضایت خود و رفاه عمومی و تامین نیازهای ملل اروپایی قرار داشته و می توان اذعان کرد که 5 اصل استوار سیاست خارجی به عنوان شعار همه دول عضو و احزاب سیاسی و جامعه مدنی مورد موافقت بوده است.
خاورمیانه نتیجه فروپاشی امپراطوری عثمانی و تقسیم حوزه نفوذی آن بین قدرت های استعماری وقت به ویژه انگلیس و امریکاست و از آن زمان تاکنون این منطقه به دلیل تقسیم نامتوازن جغرافیای کشورها و به ویژه ایجاد دولت اشغالگر صهیونیستی اسیر و قربانی نزاع ها و درگیری های متعدد و کوچ اجباری صدها هزار فلسطینی بوده است و به واسطه سیاست های منطقه ای غلط بعضی کشورهای عرب و مداخلات منفعت طلبانه غربی ها؛ از سال های آغازین هزاره سوم گرفتار افراطی گری و تروریسم شده است.
البته عنوان خاورمیانه و یا خاور نزدیک اولین بار در سال 1902 توسط افسر نیروی دریایی امریکا، آلفرد تایلر ماهان، برای منطقه جنوب دریای سیاه یعنی منطقه ای بین دریای مدیترانه تا شمال هند به کار گرفته شد. در حال حاضر سوال اساسی این است که آیا خاورمیانه ملتهب و سردرگم در کلاف خشونت و تروریسم می تواند با کمک بازیگران مهم بین المللی به ویژه امریکا، اتحادیه اروپا و چین و روسیه و منطقه ای به ویژه ایران و عربستان به آرامش نسبی دست یابد؟ پاسخ این سوال بیشتر در چگونگی کاهش رقابت های منطقه ای، درگیری های قومی و دینی و میزان کاهش نفرت، انزجار و کمک اساسی به توسعه منطقه نهفته است.
اتحادیه اروپا در سال های اخیر در توسعه ابزارهای واقعی سعی داشته تا بتواند سیاست خارجی حساب شده و متوازنی را اجرا کند. البته در اینجا سوالاتی در مورد میزان تاثیر این سیاست ها در عرصه منطقه ای و بین المللی وجود دارد که وجهی از آن به نحوه مدیریت بحران ها و چالش های اختصاصی قاره سبز به ویژه در نحوه گذر از بحران های کرونا، مهاجرت غیرقانونی و مشکلات اقتصادی برمی گردد؛ امری که به مفهوم تمرکز بیشتر به سیاست داخلی است و موضوع مهم در این زمینه میزان توانمندی اتحادیه در شفاف سازی سیاست خارجی و نسبت استقلال رویکردها در موضوعات مهم بین المللی است. البته میزان استقلال به نسبت کاهش وابستگی سیاسی اتحادیه اروپا به بازیگران مهم عرصه بین المللی با توجه به تعهدات مشارکت ترانس آتلانتیک و عضویت در ناتو در فرایند تامین امنیت حوزه یوروآتلانتیک و همکاری با امریکا برمی گردد خصوصا که افتراق منافع قابل توجهی بین سیاست خارجی برخی از اعضای مهم اتحادیه اروپا و امریکا در برخی از موضوعات مهم بین المللی به ویژه خاورمیانه وجود دارد و موضوع مهم دیگر مربوط به وابستگی انرژتیک اروپا به خارج به ویژه به خاورمیانه و فدراسیون روسیه است.
واقعیت این است که اتحادیه اروپایی در سال های اخیر نتوانسته نقش قابل توجهی در روند تحولات خاورمیانه و به ویژه حضور موثر در حل و فصل بحران های مهمی چون سوریه و لیبی ایفا کند البته برخی از کشورهای شرقی اتحادیه از جمله رومانی سعی داشته اند که تابع محض جناح تکفیری و غربی نبوده و ارتباط خود را با دمشق حفظ کنند.
چالش مهم دیگر اتحادیه در سیاست خارجی به راهبرد توسعه به سمت شرق و نزدیک شدن به حوزه نفوذی روسیه بر می گردد. حرکت رو به جلوی اروپایی ها و امریکا با طوفان انقلاب های نارنجی در اوکراین، گرجستان و قرفیزستان سعی در توسعه نفوذ خود در منطقه شوروی سابق داشتند و گر چه با بهره گیری از احساسات ضد کمونیستی و ملی گرایی ملت های این کشورها و شعارهای پر زرق و برق اقتصاد بازار، دموکراسی و جامعه مدنی توفیقاتی را به دست آوردند ولی عمر بهار این دستاوردها کوتاه بود و در عین حال موجب هوشیاری روس ها نیز شد.
*دیپلمات و کارشناس ارشد یورآسیا
خاورمیانه نتیجه فروپاشی امپراطوری عثمانی و تقسیم حوزه نفوذی آن بین قدرت های استعماری وقت به ویژه انگلیس و امریکاست و از آن زمان تاکنون این منطقه به دلیل تقسیم نامتوازن جغرافیای کشورها و به ویژه ایجاد دولت اشغالگر صهیونیستی اسیر و قربانی نزاع ها و درگیری های متعدد و کوچ اجباری صدها هزار فلسطینی بوده است و به واسطه سیاست های منطقه ای غلط بعضی کشورهای عرب و مداخلات منفعت طلبانه غربی ها؛ از سال های آغازین هزاره سوم گرفتار افراطی گری و تروریسم شده است.
البته عنوان خاورمیانه و یا خاور نزدیک اولین بار در سال 1902 توسط افسر نیروی دریایی امریکا، آلفرد تایلر ماهان، برای منطقه جنوب دریای سیاه یعنی منطقه ای بین دریای مدیترانه تا شمال هند به کار گرفته شد. در حال حاضر سوال اساسی این است که آیا خاورمیانه ملتهب و سردرگم در کلاف خشونت و تروریسم می تواند با کمک بازیگران مهم بین المللی به ویژه امریکا، اتحادیه اروپا و چین و روسیه و منطقه ای به ویژه ایران و عربستان به آرامش نسبی دست یابد؟ پاسخ این سوال بیشتر در چگونگی کاهش رقابت های منطقه ای، درگیری های قومی و دینی و میزان کاهش نفرت، انزجار و کمک اساسی به توسعه منطقه نهفته است.
اتحادیه اروپا در سال های اخیر در توسعه ابزارهای واقعی سعی داشته تا بتواند سیاست خارجی حساب شده و متوازنی را اجرا کند. البته در اینجا سوالاتی در مورد میزان تاثیر این سیاست ها در عرصه منطقه ای و بین المللی وجود دارد که وجهی از آن به نحوه مدیریت بحران ها و چالش های اختصاصی قاره سبز به ویژه در نحوه گذر از بحران های کرونا، مهاجرت غیرقانونی و مشکلات اقتصادی برمی گردد؛ امری که به مفهوم تمرکز بیشتر به سیاست داخلی است و موضوع مهم در این زمینه میزان توانمندی اتحادیه در شفاف سازی سیاست خارجی و نسبت استقلال رویکردها در موضوعات مهم بین المللی است. البته میزان استقلال به نسبت کاهش وابستگی سیاسی اتحادیه اروپا به بازیگران مهم عرصه بین المللی با توجه به تعهدات مشارکت ترانس آتلانتیک و عضویت در ناتو در فرایند تامین امنیت حوزه یوروآتلانتیک و همکاری با امریکا برمی گردد خصوصا که افتراق منافع قابل توجهی بین سیاست خارجی برخی از اعضای مهم اتحادیه اروپا و امریکا در برخی از موضوعات مهم بین المللی به ویژه خاورمیانه وجود دارد و موضوع مهم دیگر مربوط به وابستگی انرژتیک اروپا به خارج به ویژه به خاورمیانه و فدراسیون روسیه است.
واقعیت این است که اتحادیه اروپایی در سال های اخیر نتوانسته نقش قابل توجهی در روند تحولات خاورمیانه و به ویژه حضور موثر در حل و فصل بحران های مهمی چون سوریه و لیبی ایفا کند البته برخی از کشورهای شرقی اتحادیه از جمله رومانی سعی داشته اند که تابع محض جناح تکفیری و غربی نبوده و ارتباط خود را با دمشق حفظ کنند.
چالش مهم دیگر اتحادیه در سیاست خارجی به راهبرد توسعه به سمت شرق و نزدیک شدن به حوزه نفوذی روسیه بر می گردد. حرکت رو به جلوی اروپایی ها و امریکا با طوفان انقلاب های نارنجی در اوکراین، گرجستان و قرفیزستان سعی در توسعه نفوذ خود در منطقه شوروی سابق داشتند و گر چه با بهره گیری از احساسات ضد کمونیستی و ملی گرایی ملت های این کشورها و شعارهای پر زرق و برق اقتصاد بازار، دموکراسی و جامعه مدنی توفیقاتی را به دست آوردند ولی عمر بهار این دستاوردها کوتاه بود و در عین حال موجب هوشیاری روس ها نیز شد.
*دیپلمات و کارشناس ارشد یورآسیا
ارسال دیدگاه
عناوین این صفحه
-
حرکت جدید ترامپ برای توقیف نفتکشهای ایران در مسیر ونزوئلا
-
دید و بازدیدهای سیاسی یا دیپلماسی اقتصادی!
-
اروپا موجب فروپاشی برجام خواهد شد
-
بساط سواحل اختصاصی شمال جمع می شود
-
امنیت اروپا، تحولات خاورمیانه و منافع روسیه
-
عارف باید استعفای خود را به شورای سیاستگذاری اعلام میکرد
-
ایران ممکن است ترامپ را فریب دهد
-
تلاش آمریکا برای توقیف ۴ نفتکش ایرانی در راه ونزوئلا
-
واکنش وزارت خارجه آمریکا به حادثه در سایت هستهای نطنز
-
سفیر ایران در پاکستان: به قطعنامه ۲۲۳۱ احترام بگذارید
-
کرونا دشمن مشترک خانواده بشر است
اخبار روز
-
پرداخت 2200 میلیارد تومان از مطالبات مراکز دانشگاهی طرف قرارداد
-
توزیع ۳۵ هزار بسته معیشتی در مناطق سیل زده استان سیستان و بلوچستان
-
تغییر نگاه به سرمایهگذاریها موجب شده تا بسیاری از دعواهای حقوقی با مذاکرات حل شود
-
بهسازی فضاهای بی دفاع شهری جهت کاهش آسیب های اجتماعی
-
تجهیز بیش از ۱۰۰۰ هکتار از زمینهای کشاورزی اردبیل به سیستم آبیاری تحت فشار
-
بهینهسازی طرح روسازی دال خط کوهاندار برای رفع معضل راهآهنهای کویری
-
استفاده از ظرفیت های مردمی در پروژه های اشتغال زایی با همت بنیاد برکت در سال جهش تولید با مشارکت مردم
-
اتمام خط کشی محوری جنوب به شمال خیابان ولیعصر (عج)
-
بهرهبرداری از نخستین نیروگاه خورشیدی حمایتی کشور در کاشان
-
تلاش مضاعف، برنامه محوری و تخصص گرایی - هم افزایی، سودآوری
-
اهمیت طراحی وبسایت برای کسب و کارهای سنتی
-
آغاز بهکار TV شهری در ورودی ساختمان منطقه دو پایتخت
-
۱۰۰ ساختمان بلند در پایتخت روی گسل قرار دارد
-
۱۴ شهر و روستای سیستان و بلوچستان تحتتاثیر زلزله قرار گرفت
-
اولویت همه شرکتهای صندوق ذخیره باید سودآوری و توجه به اقتصاد دانش بنیان باشد
-
اجرای طرحهای زنجیره سبز و آبی در پنج شهرستان استان خوزستان
-
اجرای طرح ویژه جمع آوری شنهای پخش شده در معابر شمال تهران
-
تشکیل" قرارگاه ویژه تامین مسکن معلم" در صندوق ذخیره فرهنگیان
-
همه چیز درباره خرید چمن مصنوعی که باید بدانید
-
قرارداد ساخت ۷۰۰ واحدی خوابگاه متاهلی دانشگاه مازندارن منعقد شد