گزارش «اقتصادسرآمد» از اما و اگرهای یک دعوای قدیمی نفتی

ایلات- اشکلون، برگ برنده ایران ؟

گروه انرژی- در حالی که پس از اعلام توافق امارات متحده عربی و اسرائیل برای عادی سازی روابط دوجانبه، نگاه بسیاری از تحلیلگران به مسائل سیاسی و امنیتی و همکاری‌های فنی و مالی بود، اکنون یک خط لوله انتقال نفت که پیش از انقلاب اسلامی با سرمایه گذاری مشترک ایران و اسرائیل ساخته شده بود، توجهات را به خود جلب کرده است.ایزیک لِوی، مدیر عامل «شرکت خط لوله اروپا آسیا» گفته است که این مسیر ۱۵۸ مایلی میان دریای سرخ و دریای مدیترانه جایگزین ارزانتری برای کانال سوئز است و گزینه‌ای است برای اتصال به شبکه خطوط لوله عرب که نه تنها نفت و گاز را در منطقه منتقل می‌کند، بلکه آن را به بنادر دریایی برای انتقال به دیگر نقاط جهان هم می‌رساند.
به گزارش اقتصادسرآمد، امروز در حالی امارات متحده عربی به هشت دهه بایکوت رژیم صهیونیستی پایان داده که خود را با یک چالش جدید مواجه کرده و آن هم دعوی حقوقی خط لوله‌ای که 50 درصد آن متعلق به ایران است.خط لوله 255 کیلومتری ایلات-اشکلون از دریای سرخ تا دریای مدیترانه امتداد دارد، این خط بیش از 60 سال پیش، در پی بحران سوئز در 1956، با هدف تضمین تامین ذخایر انرژی رژیم صهیونیستی و اروپا ساخته شد.به گزارش اقتصادسرآمد، خط لوله «الیات- اشکلون» که اکنون بار دیگر اهمیت پیدا کرده است، ۶۰ سال پیش و در بحبوحه بحران کانال سوئز به عنوان یک پروژه عمرانی گسترده با هدف تضمین تامین انرژی اسرائیل و اروپا ساخته شد. در سال ۱۹۵۶ جمال عبدالناصر، رئيس جمهور مصر، عبور کشتی‌ها از کانال سوئز را محدود کرد و همین امر موجب حمله اسرائیل، انگلیس و فرانسه به مصر شد که در نهایت با مداخله آمریکا، نیرو‌های متجاوز خاک مصر را ترک کردند. در جنگ‌های ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ اعراب و اسرائیل هم مصر تلاش‌هایی برای مسدود ساختن این کانال ۱۲۰ مایلی صورت داد.در آن زمان، بیشترین نفتی که در خط لوله مذکور جریان داشت از سوی ایران تامین می‌شد که تحت زمامداری محمدرضا پهلوی روابط نزدیکی با اسرائیل داشت. در سال ۱۹۶۸ دو طرف خط لوله‌ای را که در آن زمان به نام «ایلات – اشکلون» نام گذاری شده بود با سرمایه گذاری مشترک ۵۰-۵۰ کلید زدند تا از طریق آن نفت ایران از طریق سرزمین‌های اشغالی و سپس نفتکش‌ها به اروپا منتقل شود.در اوایل استفاده از این خط لوله، مارک ریچ، تاجر میلیاردر، نقش کلیدی در خرید و فروش نفت جاری در این مسیر داشت. او پس از انقلاب اسلامی به دلیل ادامه روابط بازرگانی با ایران که در آن زمان به عنوان کشور دشمن شناخته می‌شد، محاکمه شد تا این که سرانجام در سال ۲۰۰۱ توسط بیل کلینتون، رئیس جمهور وقت آمریکا، مورد عفو قرار گرفت. مقامات سیاسی و اطلاعاتی اسرائیل در آزادی ریچ نقش مهمی داشتند. از جمله شیمون پرز، نخست وزیر سابق اسرائیل، گفته بود که ریچ بار‌ها اسرائیل را از نابودی نجات داده بود. ریچ در سال ۲۰۱۳ درگذشت.در سال ۲۰۱۵ دادگاهی در سوئیس حکم داد که اسرائیل مبلغی نزدیک به ۱.۱ میلیارد دلار به عنوان مشارکت در سود این سرمایه گذاری مشترک به ایران پرداخت کند، اما اسرائیل از این امر سر باز زد.در سال 1986، ایران و اسرائیل در پروژه‌ای مشترک برای صادرات نفت‌خام ایران از خاک رژیم اشغالگر اسرائیل و سپس ارسال آن به اروپا، شرکت خط لوله ایلات‌ـ-اشکلون را با سهم برابر ثبت کردند. روابط ایران و رژیم صهیونیستی در سال 1979 و به دنبال انقلاب اسلامی قطع شد و در سال 2015 بنا بر حکم دادگاهی در سوییس، رژیم صهیونیستی باید 1.1 میلیارد دلار غرامت به‌عنوان سهم سود ایران از این خط لوله مشترک می‌پرداخت که از پرداخت آن سر باز زد.این خط لوله زمان شاه احداث شد که ایلات را به اشکلون و در حقیقت دریای سرخ را به مدیترانه متصل کرده و به نوعی کانال سوئز را دور می‌زد. 50 درصد این خط لوله 16 اینچی متعلق به ایران است، اما ارزش خط لوله زمانی است که trough put یعنی نفتی در آن جریان داشته باشد وگرنه خط لوله‌ای که حدود 50 سال پیش ساخته شده ارزشی ندارد.  در حال حاضر نفتکش‌هایی که وارد بنادر اسرائیلی می‌شوند از طرف کشور‌های عربی تولیدکننده نفت در خلیج فارس بایکوت شده و عملا دچار مشکلات فراوانی می‌شوند. به همین دلیل هویت این کشتی‌ها مخفی نگه داشته می‌شود. با این وجود لوی امیدوار است که توافق با امارات و دنباله روی دیگر کشور‌های حاشیه خلیج فارس از آن موجب شود که نیازی به این مخفی کاری‌ها نباشد و در نتیجه هزینه انتقال نفت به اسرائیل و استفاده از خط لوله اروپا آسیا هم کاهش پیدا کند. البته اسرائیلی‌ها می‌دانند که افزایش سهم این خط لوله از انتقال نفت موجب کاهش درآمد مصر از مسیر کانال سوئز و «خط لوله سوئز- مدیترانه» و در نتیجه ناخشنودی مصر، نخستین کشور عربی که به عادی سازی روابط روی آورد، خواهد شد و باید این مسئله را مدیریت کنند.
 ایلات- اشکلون، برگ برنده ایران ؟
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه