کند و کاو «اقتصادسرآمد» از دلایل نبود اعتماد مردم نسبت تورم رسمی اعلامی از سوی دولت

آمارهای سفارشی یا دُم خروس؟!

گروه بانک، بیمه و بازارسرمایه- جواد حسین‌زاده، رییس مرکز آمار درباره اینکه چرا تورم احساس شده نسبت به تورمی که اعلام می‌شود بیشتر است و عده‌ای هم مدعی هستند تورم اعلام شده با واقعیت‌های بازار همخوانی ندارد، گفت: در راستای این موضوع گزارشی 50 صفحه‌ای را منتشر کردیم که دلایل این مساله را به تفصیل توضیح می‌دهد. بنابراین وقتی در مورد نرخ تورم صحبت می‌کنیم شاید افرادی تورم کالاهای سرمایه‌ای را در نظر بگیرند حال اینکه در این سبد ما ‏فقط تورم کالاهای مصرفی را حساب می‌کنیم. بنابراین تغییرات نرخ ارز، سکه، مسکن جزو کالاهایی هستند که در سبد مصرفی ‏حضور ندارند و نوسانات قیمتی آنها به صورت مستقیم در سبد مصرفی حساب نمی‌شود.‏
به گزارش اقتصادسرآمد، بسیاری از مردم اعتقاد دارند نرخ تورم اعلامی از سوی بانک مرکزی یا مرکز آمار ایران واقعی نیست. چه بسا که آنها هر روز افزایش بیشتری را در سطح عمومی قیمت ها مشاهده می کنند که با نرخ تورم اعلامی از سوی این مراجع همخوانی ندارد.سوال اینجاست؟ احساس عمومی افزایش قیمت ها واقعی است یا نرخ تورم رسمی؟
در این باره چند دلیل قابل طرح است. نخست آنکه در خصوص کلیه آمارهای رسمی شک کرد و آنها را سفارشی دانست و گفت که از اصالت به دور هستند. این نوع برخورد با آمارهای رسمی اگرچه تند است اما در میان برخی از اقتصاددانان طرفداران زیادی دارد. آنان هم در دولت قبل و هم در دولت فعلی نسبت به آمارهای اعلام شده درباره شاخص‌های کلان به ویژه نرخ‌های تورم، رشد اقتصادی و بیکاری نقد دارند و معتقدند که برخی ارقام اعلام شده با واقعیت‌های اقتصادی بسیار فاصله داشته و خارج از دایره بحث کارشناسی است.
دلیل دوم محسوس نبودن اثر مثبت شاخص‌های کلان اقتصادی بر زندگی مردم روش آمارگیری از سوی مرکز آمار ایران و بانک مرکزی است. به نظر می‌رسد این دو نهاد آمارگیر بهتر است با بررسی روش‌های روز دنیا، در روش‌های آمارگیری خود تجدیدنظر کنند و تحلیل‌های خود را بر اساس الگوهای جهانی و جنس اقتصاد ایران ارایه دهند. روش‌هایی که مورد استفاده قرار می‌گیرد خروجی قابل قبولی ندارد و به نظر می‌رسد که به سیاستگذاران آدرس غلط می‌دهد. از کجا معلوم که نرخ تورم با الگوهای مدرن‌تر و تحلیل‌های پیشرفته‌تر بالاتر از ارقام فعلی نباشد. 
در میان آمارهای مختلفی که از شاخص‌های کلان اقتصادی مطرح می‌شود، نرخ تورم به‌طور مستقیم با زندگی روزانه مردم سر و کار دارد و اثرات آن بر دخل و خرج خانوارها قابل لمس بوده و اگر در محاسبات اشتباهات فاحش رخ دهد، افکار عمومی، دولت را به دروغگویی متهم خواهند کرد.
از سوی دیگر، تورم به معنای افزایش رشد سطح عمومی قیمت‌ها است بدین معنا که میانگین قیمت همه کالاها و خدمات در یک سال گذشته چگونه رشد کرده‌اند لذا از همین تعریف ابتدایی پیداست که تورم با گرانی متفاوت است زیرا در گرانی سطح قیمت مدنظر است در حالی که در محاسبه تورم متوسط نرخ رشد قیمت‌ها مورد مطالعه است. ولی برای اینکه ببینیم افزایش تورم چگونه بر اندازه سفره خانوارها اثر می‌گذارد باید بودجه خانوار را به صورت جزیی مورد مطالعه قرار دهیم. در واقع باید دید که سبد کالایی که هر خانوار مصرف می‌کند شامل چه کالاهایی است و هرکالا چه وزنی را از کل سبد خانوار به خود اختصاص می‌دهد؛ لذا جهت هرگونه اظهارنظر در مورد تغییرات رفاهی خانوارها به علت تغییرات تورم، تعیین ضرایب اهمیت کالاها و خدمات مصرفی خانوارها و همچنین سهم هزینه‌ای کالاها در هزینه کل خانوارها و چگونگی مصرف در بین دهک‌های مختلف جامعه بسیار حائز اهمیت است.
در این خصوص باز هم رییس مرکز آمار می گوید: وقتی در مورد نرخ تورم صحبت می‌کنیم شاید افرادی تورم کالاهای سرمایه‌ای را در نظر بگیرند حال اینکه در این سبد ما فقط تورم کالاهای مصرفی را حساب می‌کنیم.بنابراین تغییرات نرخ ارز، سکه، مسکن جزو کالاهایی هستند که در سبد مصرفی حضور ندارند و نوسانات قیمتی آنها به صورت مستقیم در سبد مصرفی حساب نمی‌شود.موضوع بسیار مهم این است که عده‌ای بین تورم و گرانی تفاوتی قائل نمی‌شوند. وقتی می‌گوییم کالایی گران است یعنی در قیاس با سایر کالاها گران است یا در قیاس با کالای مشابه در منطقه دیگر گران است اما تورم به معنای درصدی تغییرات قیمت در یک کالا است. شاید کالایی ارزان باشد اما تورم بالایی داشته باشد و برعکس شاید کالایی گران باشد اما تورم آن کم باشد.
 آمارهای سفارشی یا دُم خروس؟!
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه