جریان‌شناسی روزنامه کیهان


ادامه از صفحه اول
کیهان همیشه این چنین نبوده است!
کیهان در طول فعالیت خود فراز و فرودهای بسیاری را پشت سر گذاشته و مدیر مسئولانی را با سلیقه‌ها و خطوط سیاسی متفاوت را تجربه کرده است. کیهان به عنوان دومین روزنامه رسمی کشور در 6 خرداد سال 1321، (زمانی که ایران در اشغال متفقین بود) به صاحب امتیازی "عبدالرحمان فرامرزی" و با مدیریت و سردبیری " دکتر مصباح زاده" تاسیس شد. در سال‌های بعد بود که که بر اعضای خانواده کیهان افزوده شد.
کیهان هوایی در سال 1334،کیهان بچه‌ها در سال 1335،کیهان انگلیسی در سال 1338،کیهان سال در سال 1341، مجله زن در سال 1343،کیهان عربی در سال 1359،کیهان فرهنگی در سال 1363،کیهان کاریکاتور در سال 1371 و چندین نشریه دیگر از تشکیل‌دهندگان خانواده کیهان بودند.کیهان قبل از انقلاب متناسب با فضای مورد درخواست رژیم پهلوی منتشر می شد.
ترویج سبک زندگی غربی بی بند باری در جامعه مسلمان ایرانی که توسط نشریه "زن روز" دنبال می گشت،از جمله فعالیت های چشمگیر کیهان در قبل از انقلاب بوده است.
همراه شدن کیهان با انقلاب
در اواخر دوران حکومت پهلوی،با وجود دولتی بدون روزنامه کیهان،کمتر کسی در این روزنامه از سیاست های دربار تعبیت می کرد؛فضای که در آن برهه در دیگر مطبوعات هم حکمفرما بود.
بعد از 13 آبان سال 57 که تعدادی از دانشجویان کشور در برابر دانشگاه تهران به دست گارد شاهنشاهی کشته شدند،روزنامه ها نیز به اشغال نظامیان درآمد.آن روز ها روزنامه ها اغلب تلاش می کردند صدای مردم باشند تا موقعیت خود را از دست ندهند. از سوی دیگر چون رادیو و تلویزون در دست رژیم پهلوی بود،این روزنامه ها بودند که اخبار مربوط به انقلاب اسلامی را منعکس می کردند.بعد از برکناری دولت شریف امامی،ازهاری روی کار آمد.او با پایگاه های اطلاع رسانی مردمی که همان نشریات بودند،به شکل نظامی برخورد کرد و نهایتا روزنامه های معتبر آن زمان به اشغال فرمانداری نظامی تهران درآمد.درنتیجه روزنامه های مهم در آن زمان اعلام کردن تا زمان خارج شدن نظامیان اعتصاب خواهند کرد.بعد از آن که دولت ازهاری سقوط کرد و بختیار نخست وزیر شد،اعتصاب مطبوعات به پایان رسید.در فردای روز پایان اعتصاب یک میلیون و 200 هزار نسخه از این روزنامه چاپ شد.
در روز های 21و22 بهمن 1357،کیهان پر تیتراژترین روزهای تاریخ خود را سپری کرد.تیتر تاریخی "شاه رفت" و "امام آمد" کیهان،برای همیشه در حافظه تاریخی ملت ایران ماندگار شد.
به هنگام وقوع انقلاب اسلامی گروه متمایل به تفکرات چپ همچون حزب توده،سازمان فدائیان خلق و مجاهدین خلق دارای نفوذ زیادی در کیهان بودند.این نفوذ سبب شد تا نیرو های مسلمان ضمن اعتراض به این روند،مانع از حضور چنین اشخاصی در تحریریه روزنامه کیهان شوند.طیف انقلابی و خط امامی کیهان به دیدار امام رفتند و اعلام بیعت و وفاداری کردند.امام هم حرکت شان را تایید کردند و در جواب این شبهه که بعضی می گویند قلم مقدس است،به هر صورتی باشد!رهنمود های فرمودند که اصول حرکت مطبوعات را ترسیم می کند:
"این قلم ها از سر نیزه شاه بدتر است.قلمی که هتک حرمت به ساحت مقدس مردم می کند از سر نیزه دژخیمان پهلوی خطرناک تر است.چه کس گفته است قلم بالاصاله مقدس است؟" در پی آن بود که رحمان هاتفی،سردبیر وقت کیهان,اعلام اعتصاب کرد!
البته این بار مسئله فرق می کرد و روزنامه توسط نیرو های انقلاب اسلامی مسلمان منتشر می شد و اعتصاب نیروهای خاص،نتوانست مانع از توقف انتشار آن شود.نهایتا "مهدیان" که عضو جبهه ملی بود به کیهان آمد و سرپرست موسسه کیهان شد.پس از آن بخش عمده ای از نویسندگان دارای تفکرات غیر اسلامی،خود شان را باز خرید کردند و به روزنامه آیندگان رفتند؛کسانی که جوان تر بودند ماندند و تحریریه جدید شکل گرفت و در این تحریریه محمد بلوری که یکی از اعضای شورای سردبیری قبلی بود سردبیر جدید شد.
بعد از این گروه طیف جدید روزنامه نگاران بعد از دوم خرداد خود را اصلاح طلب نامیدند،وارد کیهان شدند.چهره های شاخص آنها شمس الواعظین،محمد عطریانفر،رضا تهرانی و هادی خانیکی بودند. وقتی اخبار مربوط به تحریریه کیهان به گوش امام رسید،ایشان نماینده ی از خود را در کیهان تعیین کردنند.اولین نماینده امام در  کیهان "ابراهیم یزدی" بود.او پس از سقوط دولت بازرگان که پست وزارت خارجه آن را در اختیار داشت،با حکم امام خمینی (ره) به سرپرستی کیهان انتخاب شد.بعد از وی نیز سیدمحمد خاتمی با حکم مستقیم امام خمینی (ره) به سرپرستی کیهان منصوب شد.نکته حائز اهمیت آن است که بسیاری از عاملین نشریات زنجیره ای در دوران دوم خرداد،کسانی بودند که سابقه کار در کیهان دوران ابراهیم یزدی و سیدمحمد خاتمی و عضویت در حلقه کیان را در کارنامه را داشتند.
بعد از سید محمد خاتمی،مهدی نصیری تا سال 1374 مدیر مسئول کیهان شد،نصیری بعد از کیهان به انتشار "صبح" روی آورد و در حال حاضر "سمات" را منتشر می کند.
در دوران دوم خرداد و رشد نشریات زنجیره‌ای، کیهان اصلی‌ترین نشریه جریان اصول‌گرا بود که به مقابله با انحرافات فکری و سیاسی نشریات زنجیره‌ای پرداخت و امید را در دل جریان اصول‌گرای را زنده نگه داشت. حسین شریعتمداری همیشه با اتهاماتی هم‌چون بازجوی امنیتی از سوی جریان خارج‌نشین ضد انقلاب و اصلاح‌طلبان داخلی مواجه بوده است، هرچند جواب شریعتمداری قاطع بوده که:
«بنده هیچ‌گاه بازجو نبوده‌ام، ولی بارها ابراز تاسف کرده و می‌کنم که چرا ثواب بازجو بودن در نظام جمهوری اسلامی ایران در نامه اعمال من ثبت نشده است».
ادامه دارد
جریان‌شناسی روزنامه کیهان
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه