این روزها بازار اقلام اساسی یکی پس از دیگری برای عقب نماندن از قافله گرانی دچار التهاب می‌شود که این موضوع بسیاری از دهک‌های جامعه را در تامین مایحتاج خود دچار مشکل کرده است . در واقع سه نظام کلیدی تولیدی، وارداتی و توزیعی در کشور هماهنگ با یکدیگر کار نمی کنند و در چنین شرایطی، یا کالا و محصولات مختلف در مغازه ها نیست، یا کمبود دارد و یا با قیمت زیاد به دست مردم و مصرف کننده می رسد. نظام تولید باید به اندازه نیاز جامعه تولید کند، نظام وارداتی باید به هنگام مواد اولیه و کالاهای مورد نیاز را وارد کند و نظام توزیع نیز باید با شفافیت، به موقع کالا را دست مصرف کننده نهایی برساند. عدم شفافیت، احتکار، انحصار، فساد و ضعف مدیریت سبب شده است سه نظام کلیدی تولید، واردات و توزیع هماهنگ با یکدیگر کار نکنند. این سه نظام در درون خودشان نیز دارای چالش های اساسی هستند.به طور کلی شبکه توزیع کالا در کشور با چالش‌های ساختاری مواجه است که فضا را برای فعالیت‌های این چنینی مساعد می‌کند؛ از جمله این چالش‌ها می‌توان به عدم تقارن اطلاعات در حلقه‌های زنجیره تأمین کالا در ایران و متضرر شدن مصرف‌کننده به‌عنوان آخرین حلقه زنجیره، وجود واسطه‌های غیرضرور در کانال توزیع برخی کالاهای اساسی و احتمال اتخاذ رویه‌های غیرمنصفانه تجاری از سوی آنها اشاره کرد، این نوع دلالی عمدتاً در لایه‌های بالاتر شبکه توزیع شکل می‌گیرد؛ 
از طرفی، باید تاکید کرد که دلالی یا واسطه‌گری لزوماً فعالیت اقتصادی نامطلوبی نبوده و حتی در قانون تجارت (و لایحه تجارت) درباره دلالان برای دلال به عنوان یکی از اجزای شبکه توزیع کالا، نقش و وظیفه تعریف شده است. در یک اقتصاد سالم و پویا، دلالان می‌توانند متناسب با ارزش افزوده‌ای که در جریانات نظام توزیع اعم از انتقال کالا، اطلاعات، سرمایه (مالی) و غیره ایجاد می‌کنند، از حاشیه سود متعارفی که توسط قانون‌گذار و متولیان مربوطه تعیین شده، بهره‌مند گردند. بدیهی است که اگر اطلاعات زنجیره به صورت شفاف در دسترس همگان قرار گیرد و سازوکار قیمت‌گذاری کارآمدی بر بازار حاکم باشد، نیاز به دلالی‌های فاقد ارزش افزوده کاهش خواهد یافت. اما در شرایط کنونی، عکس این موضوع در کشور رخ داده است. و کلام آخر این که یک نظام توزیع کارآمد باید بتواند کالا را در زمان اندک، قیمت مناسب، کیفیت بهینه و تضمین اصالت در اختیار مصرف‌کننده قرار دهد. از سوی دیگر منبع مالی تولید و ارائه اطلاعات به سایر اجزای زنجیره تولید تا مصرف است. شرکت‌های پخش به‌عنوان یک عامل توزیع‌کننده کالا، حلقه واسطه تولید و مصرف محسوب شده و وظیفه توزیع کالا‌ها به خرده‌فروشان را برعهده دارند و با توجه به مقیاس فعالیت‌شان می‌توانند از صرفه‌های ناشی از مقیاس بهره‌مند شده و هزینه‌های توزیع کالا را به حداقل برسانند.
پژوهشگر اقتصادی