بررسی « اقتصادسرآمد» از رفتار بد روس‌ها در زمینه انتقال گاز ایران به اروپا

غفلت ایران در صادرات گاز

گروه انرژی - مدیرکل اسبق امور اوپک گفت: ما در ایران در همسایگی یک رقیب تنومند گازی هستیم. روسیه رقابت ایران در بازارهای بالفعل و بالقوه خود را بر نمی‌تابد. این کشور تلاش کرد تا ایران را برای چند دهه با خط لوله صلح آسیایی مسیر ایران- پاکستان- هندوستان سرگرم کند و البته ظاهرا نتیجه گرفت. روسیه بازار اروپا را از آنِ خود می‌داند و به‌شدت از حضور ایران در هراس است. چنانچه ایران با اتحادیه اروپا به یک توافق پایدار گازی دست یابند، روسیه مهم‌ترین امتیاز خود در برابر اروپا و بلکه غرب را از دست خواهد داد. اروپایی‌ها خوب به پتانسیل‌های گازی ایران و موقعیت ارزشمند ژئواستراتژیک آن واقفند و برای تنوع بخشیدن به سبد گازی خود، اهمیت زیادی قائلند. در واقع گاز ایران و بازار اروپا، به هم نیازمندند، اما موانع جدی هم وجود دارد.
به گزارش اقتصادسرآمد، در حال حاضر، زمینه چندانی برای ظرفیت صادرات گاز به اتحادیه اروپا دیده نمی‌شود. اما برای تحقق آن می‌توان برنامه‌ریزی کرد. چنانچه دیواره مقاومت ترکیه، فرو بریزد و گاز ایران به جنوب و شرق اروپا برسد، موفقیت بزرگی است. این مسیری نیست که بتوان آن را لنگان لنگان پیمود. با محدودیت دسترسی به مراکز و منابع ارزی و مالی بین‌المللی و برخورد با فراز و نشیب‌های سیاسی، نمی‌توان انتظار موفقیت داشت.
این دو کشور دو رقیب و در عین حال دو شریک مهم گازی هستند. ترکمنستان هم ظرفیت مازاد دارد و بدنبال صادرات است، ایران هم به صورت فصلی به گاز ترکمنستان نیاز دارد و با شبکه قدرتمند انتقال و خطوط لوله، می‌تواند مسیری خوبی برای عرضه گاز ترکمنستان باشد. بنده در 1388 طرحی برای ایجاد بازار مشترک انرژی ایران و کشورهای آسیای میانه یا در حقیقت بازار مشترک انرژی سازمان همکاری های منطقه ای اکو ارائه دادم، اما متاسفانه توجهی به آن نشد. تنش گازی با ترکمنستان به سود هیچ یک از دو کشور نیست. البته لفاظی‌های مالی بر سر قیمت عادی است. در هر حال ترکیب‌پذیری گازی ایران با ترکمنستان، بیش از جنبه‌های رقابتی است.
رفتار بد روس‌ها در زمینه انتقال گاز ایران به اروپا
نرسی قربان کارشناس ارشد انرژی در گفت و گو با روزنامه اقتصاد سرآمد، در خصوص رفتار بد روس‌ها در زمینه انتقال گاز ایران به اروپا به خبرنگارما، گفت: ما در ایران، تجربه خیلی طولانی در صادرات نفت داریم. پس از لغو تحریم‌های طولانی، سریع به بازار باز می‌گردیم، اما در حوزه گاز ما یک کشور جوان محسوب می‌شویم. هنوز خیلی چیزها لازم است، بیاموزیم. مذاکرات طولانی و طاقت‌فرسا هم یکی از آنهاست.
کانون اصلی توجه اروپا به گاز است
وی درباره ورود گاز ایران به اروپا نیز،یادآورشد: بازار اروپا برای ایران خیلی مهم است. اروپایی‌ها، در مورد انرژی‌های نو و دنیای بدور از کربن و اقتصاد سبز زیاد صحبت می‌کنند، اما کانون اصلی توجه اروپا به گاز است. بخشی از تلاش اروپا برای سیاست حاشیه‌ای کردن انرژی‌های فسیلی جنبه ژئواستراتژیک و رهایی از وابستگی به گاز روسیه است. 
اروپا برای ایران در مورد انتقال گاز طبیعی حساب ویژه‌ای باز کرده
قربان، ادامه داد: اروپا برای ایران در مورد انتقال گاز طبیعی حساب ویژه‌ای باز کرده بود. دوره 2006 تا 2016 برای گاز ایران یک فرصت تاریخی بود. در حقیقت یک دهه طلایی را از دست دادیم. طی سال‌های 2015 تا 2020 ، رشد مصرف گاز طبیعی جهان 27/2درصد بود که 45 درصد آن رشد مربوط به اتحادیه اروپا بود. در همین دوره رشد مصرف نفت فقط 97/0 درصد بود. پیش‌بینی‌های آژانس بین‌المللی انرژی حکایت از آن دارد که تا 2035 مصرف گاز در جهان رشد 6/1 درصدی خواهد داشت.
تاسف از سودجویی ترکیه از غفلت ایران در صادرات گاز 
کارشناس ارشد انرژی ضمن ابراز تاسف از سودجویی ترکیه از غفلت ایران در صادرات گاز، افزود: غفلت طولانی ایران از توجه استراتژیک به توسعه صادرات گاز به اروپا، آنکارا را به مسیر رویای تبدیل شدن به کریدور تامین گاز طبیعی به اروپا کشانیده است. اعلام پر سر و صدا و تبلیغاتی ترکیه در مورد کشف مخازن گازی در مدیترانه و یا تلاش بی‌وقفه ترکیه برای حضور و نفوذ در مدیترانه شرقی، درواقع نگرش استراتژیک این کشور برای نفوذ به مسیر اصلی تامین گاز اتحادیه اروپا است.
با این تفاسیر، اقدامات مسکو در مورد خطوط لوله استریم-یک  و استریم-دو کاملا نشان داد که گاز را کانون امنیت ملی و برتری سیاسی و استراتژیک تلقی می‌کند و چه‌بسا به خاطر آن دست به واکنش‌های نظامی خطرناکی بزند. بنابراین لازم است که بحث گاز را با مسکو با دقت و ظرافت دنبال کرد. این مهم است که اروپایی‌ها برای تامین انرژی خود و رهایی از سیطره گازی روسیه، چه هزینه‌ای را تقبل می‌کنند. روسیه با استخدام گرهارد شرودر، صدر اعظم سابق آلمان به‌عنوان مسئول اصلی اعمال سیاست‌های گازی روسیه در اروپا، نشان داد که تا چه اندازه برای ارتباط گازی با اروپا اهمیت قائل است. یک بار یک مقام وزارت خارجه آلمان گفته بود که اتحادیه اروپا برای مقابله با تسلیحاتی سازی گاز روسیه، به یک پیمان ناتو گازی نیازمند است.
ساده‌انگاری، فقدان آشنایی نسبت به استراتژی گاز در مقام مقایسه با نفت، شرایط را برای ایران سخت کرده است. تریلیون‌ها متر مکعب گازی که بخش ناچیزی از آن هنوز بر روی زمین است و رشد بی‌امان مصرف داخلی، صادرات را به یک مبحث حاشیه‌ای تبدیل کرده است، صادرات گاز مانند نفت نیست. صادرات گاز دورزدنی نیست، اما شاید دورخوردنی باشد. مصرف‌کننده به تامین‌کننده‌ای اعتماد می‌کند که ثبات عرضه خودش را ثابت کرده باشد، روسیه نیم قرن است که بیش از 30 درصد گاز طبیعی اروپا را تامین می‌کند. در طی این مدت جمعا چهار بار تهدید به قطع گاز کرد و پنج روز هم در عمل گاز را قطع کرد، البته به بهانه اختلاف برسر پرداخت پول گاز از طرف اوکراین. گاز روسیه برای رسیدن به آخرین مقصد در سوئیس از هفت مرز مشترک عبور می‌کند. بدیهی است که این یعنی امنیت ملی برای
 همه کشورها.
غفلت ایران در صادرات گاز
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه