چرا به قنات هابرای سیراب کردن کویر توجه نمی شود؟ اقتصادسرآمد بررسی می کند
احیای قنـات ها جایـگزیـن آب دریــا
زهرا عسکری- یک محقق تامین آب می گوید: با تنظیم قانون چاه به جای قنات طومار قنوات ارزنده را در هم پیچیدهایم و انتقال آب از خلیجفارس با همه اعتبارات برحسب ریال، دلار و یورو راهاندازی شده، قنوات هم با قیمت جان انسانهایی که از نسل نیاکان و اجدادمان.حسن اشرفگنجوئی درباره وضعیت آب در استان کرمان و لزوم استفاده از قناتها و توجه به راهکارهای پیشنیان برای تامین آب اظهار داشت: کار قنات و قناتداری در عصر و زمان خود با ارزش و اهمیت بوده و امروزه هم از آن بعنوان بدعتی پایدار یاد میکنیم. اما موضوع این است که امروز هیچ توجهی به این منبع مهم تامین آب نمیشود، حتی یک واحد درسی، فناوری قنات و قناتداری در رشتههای تحصیلی دانشگاهی گنجانده نشده است، تا ضمن پیدا کردن شناخت علمی و به روز کردن آن، راهکارهای توسعه آن بررسی و به کار گرفته شود.در شرایطی که میتوان با ساماندهی و احیاء قنوات استان کرمان کانونهای تمدن روستایی و به موازات آن تولید را معنا کرد، مورد توجه هیچ ارگانی قرار نمیگیرد.به گزارش اقتصادسرآمد،از اوایل دهه ٨٠ تاکنون، ٣میلیارد مترمکعب آبدهی سالانه قناتها در ایران از دست رفته است. حفر چاه در حریم قناتها و بیتوجهی به لایروبیشان آنها را خشکانیده یا آبدهیشان را کاهش داده است. قنات به عنوان یکی از منابع مهم استخراج آب های زیرزمینی، یکی از شاهکارهای مهندسی آب مردمان ایران باستان بوده است. زندگی بسیاری از مردم از گذشته تا امروز با بهره گیری از این فن آوری عجین بوده است. اما در سالهای اخیر با گسترش تقاضا برای استفاده از منابع آب که با پیشرفت تکنولوژی در حفر چاه های عمیق و برداشت بیش از پیش از منابع آب زیرزمینی همراه بوده است از یک سو و عدم توجه به احیا و لایروبی این میراث گرانقدر در پاره ای از موارد از سوی دیگر، حیات و کاربری قنات ها را مورد تهدید قرار داده است. روزنامه شهروند در مطلبی به بررسی این موضوع پرداخته است که شرح این یادداشت در ادامه آمده است.در مجموع ٤٢کشور دنیا قنات دارند، اما بیش از نیمی از قناتهای جهان در ایران قرار دارند. ایران پایتخت قناتهای دنیاست. قناتهایی که عمرشان به بیش از ٢هزار سال میرسد، با اندازههایی باورنکردنی.
تا دهه ٤٠ قناتها در ایران جایگاه مهمی داشتند. تخریب ١٠٠هزار قنات در کشور از آن سالها شروع شد،قنات درمجموع در برابر زیادهخواهی مدرنیته آسیبپذیر است و نمیتواند با چاه عمیق و موتور پمپ رقابت کند. با این وجود، بعضی از کشورها قنات را بهعنوان یک سیستم پایدار و بخشی از میراث فرهنگی پذیرفتند و تلاش کردند آن را حفظ کنند. یکی از این کشورها عمان است که قناتهایش را حفظ کرده و پنج تا از آنها را به ثبت میراث جهانی رسانده و یک موسسه تحقیقات قنات در دانشگاه ایجاد کرده است. بعضی از کشورها هم با اینکه قنات دارند، خیلی به آن اهمیت نمیدهند و وضعشان از ما بدتر است. مثلا کشورهای شمال آفریقا که الان هیچ قنات فعالی در آنها باقی نمانده. ما توجه نسبی به قنات داریم و وزارت کشاورزی بودجه ویژهای برای مرمت و احیای قناتها اختصاص داده و وزارت نیرو از حریم آبی قناتها محافظت میکند.اکنون، راه حل مناسب تر و عملی تری که برای تامین آب دشت های کویری ایران وجود دارد، استفاده از مفهوم و مدل قنات های ایرانی؛ اما با عمق زیاد است. قنات یا کاهریز یک ابداع ایرانی برای انتقال آب در زیر زمین از نقطه ای به نقاط دیگر است. این ابداع به ثبت جهانی رسیده است و دنیای علمی محیط زیست و کشاورزی با آن آشنا است. قنات ترکیبی از یک یا چند چاه نیمه عمیق است که برای انتقال آب استخراجی آن در زیر زمین (با عمق ۱۰ تا ۲۰ متر) از راه کانال های کنده شده با دست در عمق کمی از زمین به اراضی کشاورزی و باغات احداث می شده است. این روش در دهه ۱۳۳۰ به دلیل اعمال سیاست اصلاحات ارضی به دلایل چندی از رونق افتاد: نخست به این دلیل که کشاورزانی که به دلیل اصلاحات ارضی صاحب باغات و زمین های کشاورزی شدند، آموزش لازم برای همکاری و تعاون در تعمیر و نگهداری قنوات را ندیدند. دولت های وقت هم به کلی از اهمیت این موضوع ناآگاه بودند. حاصل اینکه از ۶۵ سال گذشته تاکنون قنوات ایران که ثروت عمده ای در تولید بخش کشاورزی بودند، خشک شدند.
تا دهه ٤٠ قناتها در ایران جایگاه مهمی داشتند. تخریب ١٠٠هزار قنات در کشور از آن سالها شروع شد،قنات درمجموع در برابر زیادهخواهی مدرنیته آسیبپذیر است و نمیتواند با چاه عمیق و موتور پمپ رقابت کند. با این وجود، بعضی از کشورها قنات را بهعنوان یک سیستم پایدار و بخشی از میراث فرهنگی پذیرفتند و تلاش کردند آن را حفظ کنند. یکی از این کشورها عمان است که قناتهایش را حفظ کرده و پنج تا از آنها را به ثبت میراث جهانی رسانده و یک موسسه تحقیقات قنات در دانشگاه ایجاد کرده است. بعضی از کشورها هم با اینکه قنات دارند، خیلی به آن اهمیت نمیدهند و وضعشان از ما بدتر است. مثلا کشورهای شمال آفریقا که الان هیچ قنات فعالی در آنها باقی نمانده. ما توجه نسبی به قنات داریم و وزارت کشاورزی بودجه ویژهای برای مرمت و احیای قناتها اختصاص داده و وزارت نیرو از حریم آبی قناتها محافظت میکند.اکنون، راه حل مناسب تر و عملی تری که برای تامین آب دشت های کویری ایران وجود دارد، استفاده از مفهوم و مدل قنات های ایرانی؛ اما با عمق زیاد است. قنات یا کاهریز یک ابداع ایرانی برای انتقال آب در زیر زمین از نقطه ای به نقاط دیگر است. این ابداع به ثبت جهانی رسیده است و دنیای علمی محیط زیست و کشاورزی با آن آشنا است. قنات ترکیبی از یک یا چند چاه نیمه عمیق است که برای انتقال آب استخراجی آن در زیر زمین (با عمق ۱۰ تا ۲۰ متر) از راه کانال های کنده شده با دست در عمق کمی از زمین به اراضی کشاورزی و باغات احداث می شده است. این روش در دهه ۱۳۳۰ به دلیل اعمال سیاست اصلاحات ارضی به دلایل چندی از رونق افتاد: نخست به این دلیل که کشاورزانی که به دلیل اصلاحات ارضی صاحب باغات و زمین های کشاورزی شدند، آموزش لازم برای همکاری و تعاون در تعمیر و نگهداری قنوات را ندیدند. دولت های وقت هم به کلی از اهمیت این موضوع ناآگاه بودند. حاصل اینکه از ۶۵ سال گذشته تاکنون قنوات ایران که ثروت عمده ای در تولید بخش کشاورزی بودند، خشک شدند.
ارسال دیدگاه
عناوین این صفحه
اخبار روز
-
پرداخت 2200 میلیارد تومان از مطالبات مراکز دانشگاهی طرف قرارداد
-
توزیع ۳۵ هزار بسته معیشتی در مناطق سیل زده استان سیستان و بلوچستان
-
تغییر نگاه به سرمایهگذاریها موجب شده تا بسیاری از دعواهای حقوقی با مذاکرات حل شود
-
بهسازی فضاهای بی دفاع شهری جهت کاهش آسیب های اجتماعی
-
تجهیز بیش از ۱۰۰۰ هکتار از زمینهای کشاورزی اردبیل به سیستم آبیاری تحت فشار
-
بهینهسازی طرح روسازی دال خط کوهاندار برای رفع معضل راهآهنهای کویری
-
استفاده از ظرفیت های مردمی در پروژه های اشتغال زایی با همت بنیاد برکت در سال جهش تولید با مشارکت مردم
-
اتمام خط کشی محوری جنوب به شمال خیابان ولیعصر (عج)
-
بهرهبرداری از نخستین نیروگاه خورشیدی حمایتی کشور در کاشان
-
تلاش مضاعف، برنامه محوری و تخصص گرایی - هم افزایی، سودآوری
-
اهمیت طراحی وبسایت برای کسب و کارهای سنتی
-
آغاز بهکار TV شهری در ورودی ساختمان منطقه دو پایتخت
-
۱۰۰ ساختمان بلند در پایتخت روی گسل قرار دارد
-
۱۴ شهر و روستای سیستان و بلوچستان تحتتاثیر زلزله قرار گرفت
-
اولویت همه شرکتهای صندوق ذخیره باید سودآوری و توجه به اقتصاد دانش بنیان باشد
-
اجرای طرحهای زنجیره سبز و آبی در پنج شهرستان استان خوزستان
-
اجرای طرح ویژه جمع آوری شنهای پخش شده در معابر شمال تهران
-
تشکیل" قرارگاه ویژه تامین مسکن معلم" در صندوق ذخیره فرهنگیان
-
همه چیز درباره خرید چمن مصنوعی که باید بدانید
-
قرارداد ساخت ۷۰۰ واحدی خوابگاه متاهلی دانشگاه مازندارن منعقد شد