در معماری و شهرسازی ایرانی - اسلامی مهمترین عنصر و اصلی‌ترین جزء و عامل پدید آورنده شهر «انسان‌ها» هستند. 
پس از انسان، «قوانین و مقررات» مهم است که رابطه شهروندان و همه اجزاء شهر را با یکدیگر و با طبیعت تنظیم ‌کنند و بالاخره در مرحله سوم «کالبد شهر» قرار دارد که متأثر از دو عامل دیگر به اضافه شرایط خاص محیطی، اقتصادی، فنی علمی و  هنری است. به این ترتیب برای دستیابی به شهرهایی به سبک ایرانی- اسلامی، نمی توان تنها بر معماران و طراحان شهری تکیه کرد؛ بلکه این مهم همکاری و همفکری نخبگان سیاسی، علمی و فرهنگی در حوزه های مختلف را می طلبد که بایستی در هماهنگی و اجماع با یکدیگر، برای سه موضوع اصلی تشکیل دهنده یک شهر برنامه ریزی کنند. در این صورت است که شهرهای ایران می توانند زمینه رشد شخصیت فردی و اجتماعی شهروندان را فراهم کنند.  از این رو گام نخست که مهمترین و متأسفانه مغفول‌ترین اقدام است؛ «آموزش و پرورش انسانها» است که حاصل آن ساختن(یا هدایت) روح انسانها و تعالی بخشیدن به آنهاست. مراد از این بخش از شهرسازی تربیت انسانهایی است که با تاریخ، فرهنگ، ارزشها و البته حقوق و تکالیف خود آشنا باشند و بتوانند بر اساس چنین دانش و بصیرتی برای رفع نواقص و ضعف‌های دو بخش دیگر نیز گامهای اساسی بردارند. به عبارت دیگر، برای ساختن و تحقق شهر ایرانی - اسلامی، نخستین راهکار باید فرهنگ سازی و بهبود و...
ادامه در صفحه 2