با توجه به اینکه احیای حدود ۶۰۰ حلقه چاه نفتی غیرفعال در کشور از طریق راهکارهایی در مقیاس چاه امکان‌پذیر است، می‌توان انتظار داشت با سرمایه‌گذاری یک میلیارد یورویی شرکت‌های دانش‌بنیان در این زمینه، تولید روزانه نفت این چاه‌ها در سه تا پنج سال به‌طور میانگین ۱۲۰ هزار بشکه در روز افزایش یابد. به گزارش خبرنگار اقتصادسرآمد، به‌دنبال ارائه طرح احیای چاه‌های غیرفعال و کم‌بازده از سوی صندوق پژوهش و فناوری صنعت نفت (IOIV)، PetroView در گزارشی با عنوان «احیای چاه‌های غیرفعال و کم‌بازده: فرصت یک میلیارد یورویی شرکت‌های ایرانی دانش‌بنیان» به بررسی آماری توسعه و تولید میدان‌های ایران و شاخص‌های مختلف از جمله رقم تخلیه مخازن، تعداد چاه‌های تکمیل‌شده و چاه‌های غیرفعال و کم‌بازده پرداخته و الزام‌های موفقیت طرح احیای چاه‌های نفتی را بر اساس تجربه‌های جهانی بررسی کرده است. در این گزارش، وضع چاه‌ها از نگاه آماری بررسی و به مسائلی مانند دلایل فنی غیرفعال شدن بعضی از چاه‌ها، دسته‌بندی عوامل مؤثر بر تعداد بالای چاه‌های غیرفعال، برآورد کاهش تعداد چاه‌های غیرفعال در سطوح مختلف و چارچوب طرح احیای این دست از چاه‌ها پرداخته شده است. در ادامه به گزیده‌ای از مباحث مختلف این گزارش اشاره می‌شود.
مقدار تخلیه مخازن نفتی
در ابتدای این گزارش با استناد به گزارش وضع انرژی دنیا منتشرشده ازسوی شرکت بی‌پی (BP)، رتبه چهارم ایران در جهان از حیث مقدار ذخایر اثبات‌شده نفت با ۱۵۶ میلیارد بشکه ذخیره مورد اشاره قرار گرفته و مقدار تخلیه میدان‌های نفتی کشور (نسبت تولید به ذخایر) یک درصد عنوان شده که البته این شاخص با در نظر گرفتن تولید کنونی (متأثر از تحریم‌ها) ۰.۸ درصد است.
بر این اساس، مقدار تخلیه مخازن نفتی ایران چه در میان کشورهای منطقه و عضو اوپک و چه نسبت به کشورهای عضو سازمان‌های اقتصادی بزرگ دنیا جایگاه مناسبی ندارد. در میان کشورهای عضو اوپک، ونزوئلا، لیبی و ایران به ترتیب سه کشور دارای کمترین مقدار تخلیه مخازن نفتی به‌شمار می‌روند و پایین بودن این شاخص در ایران در مقایسه با کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه و اتحادیه اروپا که مقدار تخلیه مخازنشان به ترتیب چهار درصد و ۱۱ درصد است، اختلاف معنادارتری را نشان می‌دهد. مقایسه مقدار تخلیه مخازن ایران با کشورهای باسابقه در صنعت نفت هم قابل‌توجه است و در حالی این شاخص در کشور ما در محدوده یک درصد قرار دارد که در روسیه، نروژ، استرالیا، برزیل و مکزیک به ترتیب ۳.۹، ۷.۴، ۷.۵، ۸.۱ و ۱۲.۳ درصد است.
غیرفعال بودن حدود یک‌سوم چاه‌های حفرشده
این گزارش در ادامه به نسبت چاه‌های غیرفعال به کل چاه‌ها در ایران پرداخته و مقایسه‌ای با برخی کشورها داشته است که بر مبنای آن، چاه‌های نفتی فعال در کشورمان به‌طور میانگین روزانه ۱۲۵۰ بشکه نفت تولید می‌کنند و از مجموع ۵۴۰۰ حلقه چاه حفاری و تکمیل‌شده، حدود ۳۵ درصد چاه‌های حفرشده در ایران غیرفعال هستند. این رقم در بیشتر کشورهای توسعه‌یافته با رقم تولید مشابه، حدود ۱۰ درصد و در عربستان سعودی و کویت که مقدار میانگین تولید هر چاه مشابه ایران است، کمتر از ۲۵ درصد است، همچنین ۴۰ درصد از مجموع چاه‌های غیرفعال کشور در دسته چاه‌های متروکه قرار گرفته‌اند و ۶۰ درصد دیگر (۱۰۰۰ تا ۱۱۰۰ حلقه چاه) مشتمل بر چاه‌های معلق (به دلایلی همچون تولید پایین از مدار خارج‌ شده‌اند) و چاه‌های بسته (به دلایل مختلف تولید آنها متوقف شده است)، ظرفیت احیا دارند.
پیشنهاد احیای ۶۰۰ حلقه چاه به شرکت‌های
 دانش‌بنیان و فناور
بررسی‌ها حاکی است «عدم بهینگی مدیریت پورتفو» و «مشکلات مدیریت میدان» از عوامل دخیل در بالا بودن میزان چاه‌های غیرفعال ایران است و شناخت مختصات هر یک از این عوامل می‌تواند به افزایش احتمال موفقیت طرح احیای چاه‌های غیرفعال منتج شود. بر پایه این گزارش، در وصف غیربهینه‌ بودن مدیریت پورتفوی تولید می‌توان به عواملی مانند جذاب نبودن الگوی کسب‌وکار، فرآیندهای غیربهینه و بوروکراتیک، نبود برنامه‌ریزی بهینه و یکپارچه در سطح پورتفوی شرکت ملی نفت ایران و نبود انگیزه کافی در نیروی‌ انسانی اشاره کرد و مشکلات مدیریت میدان را نیز می‌توان در قالب مشکلات مخزن‌محور، مشکلات دهانه‌چاه‌محور، مشکلات چاه‌محور و مشکلات تأسیسات‌محور تقسیم‌بندی کرد.بررسی‌ها حاکی است اگر در برنامه‌ریزی برای احیای چاه‌های غیرفعال، سطح یک را معطوف به رفع چالش‌هایی مانند مدل کسب‌وکار، فرآیندها، یکپارچگی و نیروی انسانی بدانیم (مدیریت بهینه‌تر پورتفوی شرکت ملی نفت ایران با منابع موجود) و در سطح دو نیز تمرکز اصلی بر احیای چاه‌ها و دارایی‌های غیرفعال با مشکلات بخش مخزن‌محور و تأسیسات‌محور باشد (در این صورت احیای چاه تنها در مقیاس چاه عملی نیست و راهکارهای پیشنهادی باید در مقیاس میدان پیگیری و توسط شرکت‌های تابع شرکت ملی نفت با سرمایه‌گذاری داخلی یا واگذاری به سرمایه‌گذاران از جمله شرکت‌های ایرانی اکتشاف‌ و تولید محقق شود)، سطح سه مشتمل بر چاه‌های غیرفعال با مشکلات دهانه‌چاه‌محور و چاه‌محور و تا حدودی تأسیسات‌محور (تأسیسات سرچاهی، سیستم‌های فرآورشی موقت سرچاهی و ...) خواهد بود که در این دسته، راهکارها عمدتاً در مقیاس چاه هستند و اجرای طرح احیای این چاه‌ها را می‌توان به مجریان چاه‌محور مانند شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور، شرکت‌های اکتشاف‌ و تولید و شرکت‌های خدماتی واگذار کرد.
زمینه‌ای برای سرمایه‌گذاری یک میلیارد یورویی دانش‌بنیان‌ها
بنابراین همان‌طور که عنوان شد، تعداد چاه‌های مستعد طرح احیا حدوداً ۱۱۰۰ حلقه است که از این میان، احیای ۶۰۰ حلقه چاه را می‌توان به سرمایه‌گذاران چاه‌محور مانند شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور پیشنهاد داد که با احتساب پیش‌بینی موفقیت ۵۰ تا ۶۰ درصدی، انتظار می‌رود در صورت رعایت پیش‌نیازهای طرح، از مجموع ۶۰۰ عملیات که هدف مقیاس چاه‌محور است، ۳۰۰ تا ۳۵۰ عملیات موفق و منجر به افزایش تولید شود و از آنجا که پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش ۳۰۰ تا ۴۰۰ بشکه‌ای تولید متوسط روزانه نفت در هر عملیات موفق است، بنابراین طرح احیای ۶۰۰ حلقه چاه غیرفعال در مقیاس چاه می‌تواند به افزایش ۹۰ تا ۱۴۰ هزار بشکه‌ای تولید روزانه نفت بینجامد. در این مسیر برای تعیین اولویت‌ها می‌توان بر چاه‌هایی که بدون نیاز به دکل یا شناور قابل احیا هستند، تمرکز کرد که متوسط هزینه عملیات در چنین چاه‌هایی حدود ۷۵۰ هزار یورو برآورد شده است. در این اولویت می‌توان با سرمایه‌گذاری ۳۰۰ میلیون یورویی بالغ بر ۳۵۰ چاه را احیا کرد.