بررسی «اقتصادسرآمد» از ارکان دسترسی به توسعه دریا محور در ایران

توسعه دریامحور در گرو کسب سهم جزایر ایران از تولید ثروت و اشتغال

گروه دریامحور - سیدعمران طباطبایی - گردشگری یکی از فعالیت های توسعه پایدار برای کلان شهرهای جهانی از جمله شهرهای ایران محسوب می شود. باید به تحلیل عوامل کیفیت بخش محیط گردشگری ساحلی با توجه به معیارهای گردشگری پایدار در سواحل دریایی پرداخته شود. نتایج پژوهش های اندیشمندان این حوزه، نشان می دهد که پیامدهای مثبت محیط زیستی گردشگران ساحلی، نسبت به پیامدهای منفی آن کثرت بیشتری دارد.
سیدعمران طباطبایی، فعال رسانه ای در نوشتاری به روزنامه دریایی اقتصادسرآمد نوشت: از دیر باز دریا همواره یکی از راه های اصلی درآمد زایی و تامین ارزاق سفره معیشتی شهر های ساحلی بوده است. در عصر حاضر علاوه بر استفاده هایی که در گذشته می شده است ، موارد دیگری نیز افزوده شده که از اصلی ترین آنان بحث روش های نوین حمل و نقل ، تجارت دریایی و توریسم و گردشگر ساحلی می باشد.
به گزارش اقتصادسرآمد، شناخت صنعت گردشگری به ویژه گردشگری دریایی می تواند نیروی محرکه اصلی در زمینه بهبود و رشد اقتصادی کشورهای ساحلی باشد و با ایجاد فرصتی استراتژیک، سبب تنوع اقتصاد محلی شده و با ایجاد فرصت های شغلی مولد مبتنی بر پتانسیل های موجود در شهرهای ساحلی, سبب افزایش سطح رفاه، استانداردهای زندگی، درآمد، اکولوژیک و منابع طبیعی، حفظ بافت سنتی و ویژگی های فرهنگی و... گردد. بر این مبنا می توان گفت که یکی از بهترین راه های توسعه از مسائل و مشکلات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی و رسیدن به عدالت اجتماعی و عدالت جغرافیایی، توسعه و گسترش گردشگری، به ویژه گردشگری دریایی است. متاسفانه در حال حاضر ایران با توجه به مزیت هایی که دریا برایش به وجود آورده نتوانسته است از صنعت گردشگری استفاده کند و حرفی برای گفتن در این زمینه ندارد. هر چند حرکت هایی برای توسعه صنعت گردشگری صورت گرفته است، اما سهم گردشگری دریایی به دلیل بی توجهی مسوولان بسیار ناچیز است و وجود مشکلات بسیار زیاد در این مقوله باعث شده است، گردشگری دریایی کمتر مورد اقبال قرار گیرد.گردشگری دریایی در سال های اخیر یکی از شاخه های پرطرفدار گردشگری در سطوح بین‌المللی محسوب می‌شود که بخش زیادی از اقتصاد گردشگری را به خود اختصاص داده است.
 این تحلیل اقتصادسرآمد می افزاید: با توجه به این که حمایت اجتماعی جامعة محلی از توسعه گردشگری دریایی، لازمه توسعه و موفقیت طرح های توسعه ای می باشد، لذا پیشنهاد می شود که سیاست‌گذران و برنامه‌ریزان محلی، قبل از اقدام توسعه‌ای و اجرای برنامه‌های توسعة گردشگری، نسبت به جلب توجه مردم محلی و ایجاد نگرش نسبت به توسعه گردشگری دریایی اقدام نمایند.
یافته‌های پژوهشگران این عرصه نشان می دهد که متغیرهای عوامل جذب کننده درونی و بیرونی و عوامل بازدارنده درونی و بیرونی با رغبت گردشگران به گردشگری ساحلی ارتباط معنا داری دارد.  همچنین به مسئولان ورزشی و گردشگری پیشنهاد می‌شود ضمن تقویت و توسعه عوامل جذب کننده، نسبت به حذف عوامل بازدارنده گردشگری ساحلی در سواحل ایران توجه بیشتری داشته باشند.
نقش منابع انسانی در توسعه دریا محور، مهم و اهمیت پدیده توسعه منابع انسانی به عنوان اصلی ترین و مهم ترین  سرمایه  عنوان می شود. اگر منابع انسانی نباشد اقتصادی نیست، گردشگری وجود ندارد. انسان مهم‌ترین عامل در فرآیند تولید است. دریا مثل زمین، دارای مزیت‌های فراوانی است كه از جمله آنه ا در زیر دریا، منابعی مثل نفت و گاز و حتی معدن می‌توان استخراج كرد و در كف دریا به ‌دلیل داشتن آبزیان (ماهی، میگو، مرجان، جلبک، صدف و مروارید) دارای منابع سرشار غذایی است و همچنین روی دریا برای رفت‌ و آمدِ شناور و حمل ‌و نقل بار و مسافر قابل استفاده است.
این مزیت‌ها به دولت‌ها این امكان را می‌دهد كه در هر زمانی بخواهند از آن بهره‌برداری كنند و كما این كه بسیاری از این كشورها بخش زیادی از درآمدشان از همین دریاست و اقتصاد آن ها بر این مبنا استوار است و به نوعی وابستگی شدیدی به این بخش دارند كه در كشور ما تا حدی از ذخیره‌ های نفت و گاز استفاده می‌شود ولی با كشورهای همسایه برابری نمی‌كند که نمونه آن، میدان گازی مشترك ایران و قطر و تولید، تكثیر و پرورش ماهی در قفس در كشورهای همسایه است. اگر منابع انسانی نباشد توسعه ای در کار نیست. باید به منابع انسانی بها داد و برای آن ارزش قائل بود و هزینه کرد.هزاران کیلومتر ساحل در شمال و جنوب و هزاران کیلومتر مربع آب های تحت حاکمیت کشورمان در طول سده های اخیر نقش و جایگاه موثری در رشد و توسعه کشور نداشته اند و بخش اعظمی از راهبردها، سیاست ها و برنامه های توسعه ای معطوف به آبادانی بخش های مرکزی بوده و به مناطق ساحلی و دریاها کمتر پرداخته شده است.
قدرت های استعمارگر نیز همواره سعی در محدودکردن دسترسی ملت ها و دولت ها به آب های آزاد ، محصور کردن آن ها در خشکی و در نهایت دور کردن آن ها از سواحل و دریاها به منظور عدم ارتباط مستقیم و فعال با دنیای پیرامون داشته اند.
تمامی سیاستگذاری ها و برنامه ریزی های کشور ایران در سطوح بین المللی، ملی، منطقه ای و محلی می تواند با در نظر گرفتن ظرفیت ها و مزیت های سواحل و دریاهای کشور تدوین گردد به گونه ای که این مزایا به عنوان عواملی توانمندساز جهت رشد و توسعه پایدار کلیه مناطق کشور لحاظ گردند به طوری که سهم قابل توجهی از درآمد ناخالص ملی از طریق فعالیت های مرتبط با سواحل و دریاهای کشور تامین گردد.
   الگوی توزیع جمعیت و پراکندگی آن در کشور می تواند از تمرکز بیشتر در مناطق مرکزی به سوی مناطق ساحلی گرایش یافته و در نهایت به یک سازماندهی فضایی متناسب و مطلوب در کل کشور منجر شود. این امر مستلزم تعریف انواع فعالیت های اقتصادی در دریاها، سواحل و پسکرانه ها و فراهم نمودن شرایط و بسترهای محیطی لازم برای جذب جمعیت در شهرها و روستاهای بندری و ساحلی است. بگونه ای که مناطق کلان شهری را در سواحل و بنادر کشور همانند دیگر مناطق توسعه یافته دنیا ایجاد نماید و به موازات آن ضریب نفوذ و آسیب پذیری نظامی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی  این مناطق را از سوی قطب های بیگانه کاهش داده و باعث ارتقاء توان باز دارندگی و ضریب پایداری ملی کشور گردد.
  اقتدار دریایی یکی از مهمترین ویژگی های مشترک غالب قدرت های سیاسی و اقتصادی بوده و به عنوان برآیندی از توانمندی و حضور قدرت های جهانی در تمامی زمینه های دریایی شامل علمی، صنعتی، تجاری و نظامی می باشد.
آن چنان که باید نظام مدیریت و برنامه‌ریزی کشور حتی نیم‌نگاهی هم به دریا ندارد و نمی‌تواند این منبع و موهبت عظیم را در جهت پیشرفت، آبادانی و توسعه متوازن و متعادل کل کشورمان به اختیار گرفته و هدایت نماید. متأسفانه مفهوم «توسعه دریامحور» به دلیل عدم آگاهی و شناخت کافی بسیاری از مسئولین و سیاست‌گذاران از مقوله دریا، دچار دور باطلی از گفتمان بدون رسیدن به تصمیم شده و به دلیل همان عدم آگاهی و شناخت کافی از جانب مردم، هرگز به مطالبه‌ای عمومی و جدی از حاکمیت بدل نگردیده است. اگر مردم و مخصوصا مسئولان، از اهمیت و اندازه فرصت‌ها و ثروت‌های نهفته در دریا آگاهی پیدا کنند در توسعه پایدار کشور جهشی بی‌سابقه رخ خواهد داد. به هر تقدیر، آمایش سرزمینی در کشورمان بدون در نظر گرفتن مؤثر پهنه‌های دریایی شمال و جنوب، بی‌تردید راهی به اشتباه رفته است و برای جبران، تمامی سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های کشور در سطوح بین‌المللی، ملی، منطقه‌ای و محلی می‌بایست با در نظر گرفتن ظرفیت‌ها و مزیت‌های دریایی کشور بازآرایی گردد. به‌گونه‌ای که دریا به عنوان عاملی توانمندساز جهت رشد و توسعه پایدار و متوازنِ کلیه‌ی مناطق کشورمان ایفای نقش نماید.
در این مسیر ضروری است اولاً با تعریف انواع فعالیت‌های اقتصادی در دریاها، سواحل و پس‌کرانه‌ها، سهم قابل توجهی از درآمد ناخالص ملی از این محل حاصل گردد و ثانیاً الگوی توزیع و پخش جمعیت و پراکندگی آن در کشور نیز باید از تمرکز بیشتر در مناطق مرکزی به سوی مناطق ساحلی گرایش یافته و در نهایت به یک آمایش متناسب و مطلوب در کل کشور منجر گردد. دریا نه تنها یک منبع، بلکه یک فرامنبع است که زمینه‌ساز بالفعل نمودن بسیاری از منابع دیگر در تولید و تجارت و صادرات است.
 توسعه  دریامحور در گرو کسب سهم جزایر ایران  از تولید ثروت و اشتغال
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه