بررسی بهره‌وری صنعت در گفت و گوی یک کارشناس صنعت با« اقتصاد سرآمد»

صنعت پرهزینه سنتی خودرو و صنایع پیرامونی

گروه صنعت معدن تجارت - تا‌مین مالی تولید در ایران در آستانه یک تحول جدی قرار دارد؛ تغییری که برخی کارشناسان اقتصادی از آن با عنوان پارادایم شیفت یاد می‌کند. این چارچوب بدیع که شیوه فعالیت دو نظام تولید و بانکداری کشور را تغییر می‌دهد، اهدافی نظیر «بهبود کارآیی تا‌مین مالی»، «افزایش بهره‌وری صنعت»، «رشد درآمد شبکه بانک‌های تجاری» و «دسترسی سریع و کافی به سرمایه در بخش تولید» را که سال ها مدنظر سیاستگذار است، محقق می‌سازد. این چارچوب که با نام «تامین مالی زنجیره تا‌مین» سال‌هاست در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد، رویه تا‌مین مالی تولید  از جمله خودرودر اقتصاد ایران را به سبک جهانی نزدیک می‌کند. این موضوع که در نشستی در پژوهشکده وزارت امور اقتصادی و دارایی مورد بحث قرار گرفت، همزمان با بهبود کارآیی بخش تولید بخشی از اصلاح نظام بانکی کشور را نیز محقق می‌سازد.
به گزارش اقتصادسرآمد، در این رویکرد که تا‌مین مالی به واسطه خروجی بنگاه ها، جانشین تا‌مین مالی به بهای ارائه دارایی و اسناد بهادار شده، مسیر تا‌زه‌ای پیش روی بخش تولید گشوده شده که هزینه کمتری را به صنعت تحمیل کرده و در عین حال کارآیی بالاتری دارد. از آن جا که بسیاری از صنایع ایران از جمله صنعت، خودرو،  نان و گندم، صنعت طیور، زنجیره نساجی و پوشاک، صنایع شیمیایی (پایین دست)، زنجیره لوازم خانگی و شبکه‌های خرده‌فروشی و توزیع کالا با «ساختار گسسته، غیرمتشکل و غیرشرکتی زنجیره‌های تا‌مین» روبه‌رو هستند، اجرای رویکرد SCF یا تا‌مین مالی زنجیره تا‌مین می‌تواند به افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه و رشد تولید آنها کمک کند. چارچوبی که در نهایت ضمن بهبود سطح رقابت‌پذیری بنگاه‌های صنعتی کشور، فشار را بر شبکه بانکی کاهش می‌دهد.
این روند که با تغییر شیوه‌های سنتی تا‌مین مالی سرمایه در گردش در کشور، به خروج بخش تولید خودرو و سایر صنایع از تنگنای کنونی کمک می‌کند بنا به ادعای طراحان آن، سبدی از عملیات و روش‌های تا‌مین مالی و کاهش ریسک است که جریان‌های مالی و تجاری بین دو نقطه زنجیره توزیع و زنجیره تا‌مین را پشتیبانی می‌کند.
بخش صنعت خودرو و صنایع پیرامونی، سنتی و پرهزینه است
حمید آزمند کارشناس صنعت و اقتصاد دراین باره به خبرنگار روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: به واسطه غیرمتشکل بودن بخش بزرگی از بازیگران اقتصاد ایران، تا‌مین مالی بنگاه‌ها به ویژه در بخش صنعت خودرو و صنایع پیرامونی، سنتی و پرهزینه است و سنخیتی با رویکردهای اقتصادی تا‌مین مالی صنعت که بر صرفه مقیاس تا‌کید می‌کند، ندارد.
روی رشد سرمایه‌گذاری در بخش تولید
 صنایع نباید حساب باز کرد
این اقتصاددان با اشاره به مشکلاتی که در شبکه بانک‌های تجاری وجود دارد، با توجه به چشم‌انداز نه‌چندان مناسب رشد اقتصادی در سال‌های آتی که عمدتا به واسطه متغیرهای برون‌زا و سیاسی به اقتصاد کشور تحمیل شده، چندان روی رشد سرمایه‌گذاری در بخش تولید صنایع نباید حساب باز کرد.
ناکارآیی تسهیلات بانکی به ویژه
 به بخش قطعه سازی
آزمند با طرح سوال از رشد چشمگیر مطالبات غیر جاری، به ناکارآیی تسهیلات بانکی به ویژه به بخش قطعه سازی اشاره کرد و سهم عمق مالی را در وضعیت کنونی شبکه بانکی مورد پرسش قرار داد. و  با اشاره به رشد نسبت تسهیلات به سپرده همزمان با افزایش مطالبات غیرجاری شبکه بانکی، از کاهش کارآیی مصارف تسهیلات بانکی یاد کرد و استفاده از رویکرد SCF را در بهبود وضعیت موجود مثبت ارزیابی کرد.
اضلاع ناکارآمد بانکی
وی افزود: «در این مسیر ما مثلثی داریم که اضلاع آن شامل نرخ بهره، تسهیلات و فعالیت بانک‌ها بالاتر از خط ترازنامه است که باید تغییر کند. یعنی این که در رویکرد جدید، اضلاع مثلث به کارمزد، خط اعتباری و فعالیت زیر خط ترازنامه تغییر کند. » در نتیجه چنین تغییری مسیر برای اجرای رویکرد SCF باز شده و تا‌مین مالی زنجیره تا‌مین با ابزار خط اعتباری ممکن می‌شود. با توجه به بحث‌های فرهاد نیلی به نظر می‌رسد گذار به شیوه‌ای مدرن از تا‌مین مالی تولید نتیجه طبیعی اجرای روش SCF خواهد بود.
یادآوری این نکته ضروری است که، در شیوه SCF هرگونه مداخله اعم از تا‌مین مالی و کاهش ریسک یا عملیات پرداخت، متعاقب فعال شدن یک رویداد واقعی در زنجیره تا‌مین فیزیکی، به جریان خواهد افتاد و بانک بر مبنای این جریان به واحد تولیدکننده خط اعتباری ارائه می‌کند. در روش فعلی اما هنوز تولید شکل نگرفته، متقاضی با استفاده از اسناد دارایی به دریافت تسهیلات اقدام می‌کند که نه تنها ریسک بالایی را برای فرد به همراه داشته که این رویه در افزایش سطح مطالبات غیرجاری در شبکه بانکی کاملا تا‌ثیرگذار است. شیوه فعلی تسهیلات‌دهی به تولید که از آن با عنوان «پرداخت تسهیلات رو در رو و به پشتوانه دارایی» یاد می‌شود، سرمایه مدنظر تولید را یا از بانک یا از مجاری غیررسمی با هزینه بالا تا‌مین می‌کند. 
راهی که جذابیت تولید در صنایع مختلف از جمله خودرو را کم کرده و ناکارآیی شبکه تا‌مین مالی کشور را تعمیق کرده است. پیرامون موضوع اجرای رویکرد SCF در نظام بانکی کشور چند نکته حائز اهمیت است. اول اینکه به واسطه غیرمتشکل بودن بخش بزرگی از بازیگران اقتصاد ایران، تا‌مین مالی بنگاه‌ها به ویژه در بخش صنعت، سنتی و پرهزینه است و سنخیتی با رویکردهای اقتصادی تا‌مین مالی صنعت که بر صرفه مقیاس تا‌کید می‌کند، ندارد. از آنجا که طبق برآورد 28 درصد از هر واحد ارزش افزوده ایجاد شده در اقتصاد ایران توسط بنگاه‌های غیررسمی، غیرمتشکل و غیرشرکتی ایجاد می‌شود، بدیهی است که نقش این بازیگران در اقتصاد نایع ایران و در زنجیره 
تا‌مین بالاست.
 صنعت پرهزینه سنتی خودرو و صنایع پیرامونی
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه