گروه صنعت معدن تجارت - صنعت خودرو به دلیل ارتباط با بیش از60 صنعت دیگر به لکوموتیو صنایع معروف می باشد. در ساخت خودرو، مجموعه‌‌ای از تکنولوژی رشته های مختلف صنعتی (فلزی، پالستیک، شیمیایی، پارچه، عایق، شیشه، الکترومکانیک، برق، متالوژی و...)، طراحی، مدیریت و اقتصاد به کار رفته است و به همین دلیل این صنعت را به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی به حساب می‌آورند. صنعت خودروی ایران شاهد فراز و نشیب‌های فراوانی بوده است، اما در مجموع، امروزه به عنوان بخش مهمی از کل صنعت و اقتصاد ملی کشور محسوب می شود، به نحوی که جامعه از آن انتظارات فراوانی دارد. صنعت خودرو به خاطر آنچه برآن گذشته و می گذرد به شدت با اتفاقات مهم اجتماعی و سیاسی همچون انقلاب، جنگ تحمیلی و برنامه های توسعه ای چه در مسائل عمرانی و اقتصادی چه در روابط خارجی و یا دررابطه با وضع تحریم های ناعادلانه عجین شده است.
به گزارش اقتصادسرآمد، در این متن ما به دنبال بررسی ابعاد تفاهم‌نامه 25 ساله ایران و چین در حوزه صنعت خودرو و فرصت‌های موجود برای همکاری و البته خطرات این مسیر هستیم. چین بازیگر جدی عرصه اقتصاد جهان در قرن 21 به شمار می‌رود، و در صنعت خودرو، این کشور به متنوع‌ترین بازار عرضه خودروهای جدید بشمار می‌آید. در این کشور زنجیره‌های سازندگان بسیار قوی در زمینه ساخت قطعات خودرو(OEM) و قطعات یدکی (OES) شکل گرفته است و علاوه بر زنجیره‌های سازندگان، زنجیره‌های طراحی اجزای خودرو، زنجیره‌های تست و تایید خودرو نیز در چین توسعه زیادی یافته و با شرکت‌های بزرگ و مطرح جهانی همکاری می‌کند.
بازار چین به صورت تخصصی در زمینه خودروهای کیفی و ارزان قیمت دردنیا وارد عمل شده و میتوان این کشور را به عنوان بهترین مرجع خودروهای کیفی و ارزان قیمت برای سبد محصولات خودرویی ایران تشخیص داد. ایران و چین سال­هاست از روابط اقتصادی نزدیکی با یکدیگر برخوردارند و به‌ویژه در دوران تحریم، چینی‌ها یکی از منابع اصلی تامین مواد اولیه و قطعات مورد نیاز صنایع مختلف به‌خصوص خودروسازی بوده و هستند.
نگاه واقع‌بینانه به قرارداد خودرویی ایران وچین
محمدرضانجفی منش،عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در گفت و گو با روزنامه اقتصادسرآمد با بیان این که در هر قراردادی، دو طرف به فکر منافع ملی خود هستند و ایران نیز باید همین هدف را دنبال کند، به خبرنگار ما، گفت: آنچه که میان ایران و چین امضا شده، یک توافق کلی یا سند همکاری 25 ساله است که نه در آن عدد و رقمی وجود دارد و نه از قرارداد همکاری در حوزه‌های مختلف حکایت می‌کند. از اینرو تحلیل جنبه‌های مثبت یا منفی ماجرا وقتی هنوز قراردادی وجود دارد به دور از واقعیت خواهد بود.
سرنوشت خودروهای تجاری در 25 سال آینده
عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران درباره جایگاه فعلی چین در صنعت خودروسازی، گفت: این کشور در سال‌های گذشته فعالیت گسترده‌ای را در حوزه خودروهای تجاری آغاز کرده و میزان تولیدات خود را نیز افزایش داده است. با این وجود از زمان شیوع کرونا با کاهش جهانی تقاضا، تولیدات چین نیز کاهش یافته و در این مدت، ایران در کنار دو کشور دیگر، تنها تولیدکنندگان خودرویی بوده‌اند که با وجود کرونا، تولیدات خود را افزایش دادند.
توافق همکاری، چینی‌ها ساختار صنعت خودرو تجاری ایران را تغییر خواهند داد
وی با اشاره به این که پس از این توافق همکاری، چینی‌ها ساختار صنعت خودرو تجاری ایران را تغییر خواهند داد، افزودک چینی‌ها در هر توافقی به دنبال منافع خود هستند، همانطور که ما نیز در قراردادها باید به منافع خود فکر کنیم. از این رو این که ایران شرایط صنعت خودرو خود را به چه سمتی ببرد و از تولیدکنندگان چگونه حمایت شوند که امکان عقد قرارداد یا مشارکت با طرف‌های چینی را داشته باشند اهمیت فراوانی دارد. از سوی دیگر ما باز تاکید می‌کنیم که قراردادن تمام تخم مرغ‌ها در سبد چین، منطقی نیست و باید این مشارکت و همکاری با سایر کشورهای جهان نیز ادامه یابد.
چین در صنعت خودرو حرفی برای گفتن ندارد
نجفی منش تاکید کرد: در دوره تحریم، بسیاری از قطعاتی که ورود آنها به ایران دشوار شده بود، با تولید داخل پوشش داده شد، هرچند ما هنوز در مواد اولیه، واردات داریم و چین یکی از تامین کنندگان این مواد است. از این رو دیگر نه چین مانند سال‌های گذشته، در صنعت خودرو حرفی برای گفتن ندارد و نه ما مانند سال‌های نه چندان دور برای تولید خودرو، نیاز به واردات گسترده قطعه داریم. تا زمانی که قرارداد با چین نهایی شود، آنچه که بیشترین اهمیت را دارد، حفاظت از داشته‌ها و دستاوردهای کشور در تولید و تلاش برای به دست آوردن منافع در قرارداد با خارجی‌هاست.
تجربه نشان داده، چین در سالیان اخیر به بازار خودروی ایران تنها به عنوان یک بازار مصرف نگاه کرده و زمینه انتقال‌دانش و فناوری را فراهم نیاورده است، بنابراین درگام اول باید جزئیات این قرارداد مشخص و همچنین آورده چینی‌ها برای صنعت خودرو اعلام شود، تا بتوانیم از این قرارداد به نفع خود استفاده کنیم و همچنین در مقابل آن چیزی که در اختیار چینی‌ها قرار میدهیم، باید هم‌وزنش چینی‌ها قدم‌های مناسبی را بردارند، تا این قرارداد برای هر دوطرف سود داشته باشد، نه اینکه تنها یکطرفه اجرایی شود. 
نکته حائز اهمیت در این قرارداد، زمان اجرای پروژه است. در حال حاضر خودروسازی ایران تحریم است و چینی‌ها نیز بر موج آن سوار شده‌اند، بنابراین ممکن است شکل‌گیری همکاری جامع ایران و چین در حوزه خودرو، احتمالا به بعد از لغو تحریم‌ها موکول شود. صنعت خودروی ایران برای پیمودن مسیر سریع رقابتی شدن و اقتصادی تولید کردن، باید عرضه‌ مدل‌های جدیدی را مورد مطالعه قرار دهد، به ویژه آن که پتانسیل‌های بسیار بالایی در کشور هایی از جمله چین وجود دارد، که با برنامه‌ریزی درست باید از این توانمندی استفاده کامل کرد.