گروه صنعت، معدن تجارت - همراه با افزایش سخت‌گیری  در استانداردهای روز آلایندگی خودروهای سبک و سنگین، حد مجاز میزان گوگرد موجود در سوخت، پایین‌تر آمده است. گوگرد موجود در سوخت در حین احتراق در موتور، منجر به انتشار دی‌ اکسید گوگرد (SO۲)، به همراه مقادیر کمی تری‌اکسید گوگرد (SO۳) می‌‌شود. SO۲ و SO۳ به مرور زمان باعث ترکیب با عناصر اصلی موجود در ساختار کاتالیست و متعاقبا غیرفعال شدن عملکرد  کاتالیستی در تبدیل آلاینده‌ها می‌‌شوند. در حقیقت SO۲ به عنوان عاملی بازدارنده برای واکنش‌های گازی سطح مبدل کاتالیستی عمل کرده و راندمان مبدل کاتالیستی را تحت تاثیر خود قرار می­‌دهد.
به گزارش اقتصادسرآمد، از ان جا که قطعا یک دست صدا ندارد، رسیدن به عملکرد بهینه سیستم کنترل آلایندگی که مبدل کاتالیستی یکی از اجزای اصلی آن محسوب می‌ شود نیز بدون اعال فشار بر خودروسازان که ملزم به تعبیه ان در خودروهستند ممکن نخواهد شد، لذا خودروسازن با طراحی موتورهایی با عملکرد بالا در کنار تولید سوخت با کیفیت منجربه دستیابی به هوایی پاک برای کشور و سلامت خودروها خواهد شد. رعایت حد مجاز استاندارد انتشار آلایندگی، بدون داشتن سوخت با کیفیت و همکاری خودروسازان برای تولید خودروهایی مطابق با استاندارد و تنها با استفاده از کاتالیست مناسب بی‌‌ثمر خواهد بود.
امروزه که آلودگی‌‏های ساخت دست انسان هر روز بیشتر از دیروز، محیط‌زیست انسان‌‏ها را تهدید می‏‌کند، اهمیت این قطعه در کاهش آلودگی هوای شهرها چندین برابر شده است. مبدل‌های کاتالیست که هم‌اکنون بر روی خودروهای تولیدی در ایران نصب می‌شود تا میزان آلایندگی آن‌ها را کاهش دهد. پس از 80هزار کیلومتر عملاً کارایی خود را از دست می‌دهد و آزمایش‌ها نشان می‌دهد از این مرحله به بعد میزان آلایندگی خودرو افزایش می‌یابد. به لحاظ زمانی نیز متوسط عمر مبدل کاتالیستی چیزی حدود 4 سال است و پس از آن برای آسیب ندیدن خودرو و همچنین کاهش میزان آلودگی باید کاتالیست را تعویض کرد.
قطعه طلایی چالش پاکی هوا و صنعت خودرو
رضا رضایی، عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان من اشاره به اهمیت حیاتی کاتالیست( قطعه طلا) برای کاهش هوا به دلیل استفاده انبوه از خودرو در کشور، به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: کاتالیست یک قطعه مهم در خودرو است که باعث می شود میزان گازهای سمی و خطرناک که از اگزوز خارج می شود را  80 تا 90 درصد کاهش دهد، اگر این قطعه نباشد به دلیل رعایت مسایل زیست محیطی، خودروها شماره گذاری نخواهند شد. اما این موضوع از سوی رانندگان چندان جدی گرفته نمی‌شود.
بی توجهی به تعویض کاتالیست یا هوا؟
وی با بیان این که در حال حاضر قیمت این محصول بالا است و تا زمانی که این قطعه به تولید انبوه نرسد از قیمت آن کاسته نخواهد شد، گفت: برای اینکه افزایش تقاضا در تولید کاتالیست اتفاق بیفتد نیاز به این است که دارندگان خودروهای کارکرده هم نسبت به تعویض کاتالیست خودروها اقدام کنند. با رشد تقاضا، شاهد رشد تولید خواهیم بود و در نهایت افت قیمت در کاتالیست رخ می دهد.
کاتالیست متاثر از کرونا
رضایی با بیان این نکته مهم که، چند عامل باعث شده که تامین کاتالیست خودرو با مشکلاتی مواجه شود، از جمله این چالش ها می توان به تحریم ها، شیوع کووید19، محدودیت در نقل و انتقال ارز و حتی کمبود ارز اشاره کرد، گفت: قتصاد خوب در تولید خلاصه شده است، یعنی زمانی شاهد رونق و جهش اقتصادی خواهیم بود که تولید با وضعیت بهتری فعالیت کند؛ اگر در این بخش عملکردمان خوب نباشد به نتیجه مطلوب نمی رسیم.
تافته جدا بافته‌ای به نام کاتالیست
وی با یادآوری این که بخشی از کاتالیست مورد نیاز خودروهای تولید داخل از طریق واردات و بخشی دیگر توسط تولیدکنندگان ایرانی تامین می شود، افزود: کشورهای خودروساز در تولید تمام قطعات مربوط به خودرو خودکفا نیستند و قطعاتی که در زمره های صنایع های تک است، را از سایر کشورها خریداری می کنند. خودروسازان ایرانی نیز نمی‌توانند تافته جدا بافته و مستقل تولید کاتالیست در ایام خود تحریمی باشند.در مورد انتقال فناوري ساخت کاتاليست از توليدکنندگان خارجي، موارد معدود اجرا شده به دلايلي از جمله عدم اجراي صحيح فرآيند انتقال و جذب فناوري و انتخاب نامناسب تامين کننده دانش فني با شکست مواجه شده اند. در کار حاضر توسعه کاتاليست هاي تجاري از آزمايشگاه تا صنعت به همراه مشکلات موجود در راه تجاري سازي مورد بررسي قرار مي گيرد و در جهت توسعه و بومي سازي توليد کاتاليست در کشور راهکارهايي ارايه مي شود.
یکی از چالش‌های صنعت پتروشیمی در یک دهه گذشته، کاتالیست بوده است که این موضوع تبدیل به یک مزیت شده است. صنعت نفت ايران در بخش پايين دستي به ويژه پتروشيمي به پيشرفت هايي در زمينه طراحي و اجراي مهندسي دست يافته است، ولي در زمينه مهمترين عامل تبديلات شيميايي نفت و گاز طبيعي يعني کاتاليست، همچنان نيازمند به تامين از بازارهاي خارجي است. کاتاليست ها به عنوان محصولاتي با فناوري پيشرفته و نه مواد شيميايي شناخته مي شوند و کارايي آن ها نقش مهمي در سودآوري يک واحد توليدي پتروشيميايي دارد. بررسي ها نشان مي دهد که در داخل کشور فعاليت هاي تحقيقاتي زيادي در زمينه توسعه کاتاليست ها انجام شده که بيشتر آنها در مقياس آزمايشگاهي بوده و تعداد اندکي به مقياس پايلوت توسعه داده شده اند ولي تاکنون هيچ يک از کاتاليست هاي با دانش داخلي در مقياس صنعتي توليد نشده است؛ چرا که دانش افزايش مقياس ساخت کاتاليست محرمانه، دانش محور و بسيار پيچيده است و شناخت کافي براي انجام آن در داخل وجود ندارد.