گروه راه و ساختمان - براساس بررسی‌هایی که در وزارت راه و شهرسازی از میزان مسکن مورد نیاز برای کشور از سال 1393 تا 1405 صورت گرفته است، پیش‌بینی می‌شود تا افق مورد نظر 12 میلیون و 303 هزار واحد مسکونی نیاز داشته باشیم. براساس این پیش بینی ساخت و ساز واحد مسکونی برای تامین نیاز خانوارهای تازه تشکیل شده تا سال 1405 پنج میلیون و 828 هزار واحد دیده شده است.همچنین برای جبران کمبود موجودی مسکن به نسبت خانوار یک میلیون و 162 هزار واحد محاسبه شده است. در همین حال، میزان ساخت و ساز برای نوسازی در نقاط شهری سه میلیون و سه هزار واحد و ساخت و ساز واحد مسکونی برای نوسازی در مناطق روستایی دو میلیون و 310 هزار واحد در نظر گرفته شده است.
به گزارش اقتصادسرآمد، با توجه به این برآوردها، جمعیت کشور در سال 1405، 87 میلیون و 100 هزار نفر پیش بینی شده و تعداد خانوارها 27 میلیون و 93 هزار خانوار دیده شده است.بر این اساس چهار سناریوی جمعیتی تا سال 1405 را پیش‌بینی کرده است. کاهش نرخ باروری به 1.3 درصد، تثبیت نرخ باروری به 1.8 درصد، افزایش تا حد جانشینی 2.1 درصد و افزایش بالاتر تا حد جانشینی 3.5 درصد.
براساس نتایج سرشماری سال 85، تعداد خانوارهای معمولی ساکن، غیرساکن و گروهی بالغ بر 17485383 خانوار و تعداد واحدهای مسکونی معمولی بالغ بر 15859926 واحد بوده است. با افزودن رقم مربوط به مکان های خالی براساس سرشماری سال 85، موجوی واحدهای مسکونی به حدود 16 میلیون می رسد که به این ترتیب در حدود یک میلیون و صد هزار واحد مسکونی کم می آید. البته باید خانه هایی قدیمی و که واحدهای پرریسک از نظر تخریب در مقابل حوادث هستند را هم به این عدد اضافه کرد. با اضافه کردن این تعداد، کمبود واحد های مسکونی به دو میلیون و سیصد هزار واحد افزایش پیدا می کند. همین طور باید به جمعیت مردان 20 تا 40 ساله که هرگز ازداج نکرده هم توجه کرد. اگر فرض شود که 50 درصد این افراد یعنی، دو میلیون و 500هزار نفر آنها تا سال 90 ازدواج کرده باشند، پس آنها را هم به لیست خانوارهای خواهان مسکن اضافه می شوند. این در حالی است که کل واحد های مسکونی معمولی در سال 90، 19 میلیون و 354 هزار و 708 مورد بوده است.
غفلت از کسری تعداد خانه در هیاهوی تورم 
بیت‌الله ستاریان،کارشناس اقتصاد مسکن در گفت و گو با روزنامه اقتصادسرآمد، با بیان این که کاهش اخیر قیمت مسکن در شرایط رکود معاملات، ما را از کسری پنج میلیون واحد غافل نکند، به خبرنگارما، گفت: طی 30 سال گذشته قیمت طلا و دلار حدودا 180 برابر شده در حالی که مسکن 1200 برابر شده است که نشان می‌دهد این بخش ذاتا ظرفیت دارد و علت اصلی آن کمبود عرضه نسبت به تقاضاست.
آمارهای رصد کوتاه مدت بازار مسکن قابل اعتنا نیست
وی در این باره با بیان این مطلب که آمارهایی که از رصد کوتاه مدت بازار مسکن به دست می‌آید قابل اعتنا نیست، افزود: اگر ثبات سیاسی اتفاق بیافتد قدر مسلم بازار مسکن رشد می‌کند؛ زیرا هم حدود پنج میلیون کسری مسکن داریم و هم برای رونق اقتصادی باید این حوزه را راه بیندازیم. از طرف دیگر وقتی نمی‌دانیم دولت آینده برنامه‌ای برای بخش مسکن دارد یا می‌تواند مشکلات این بخش را حل کند، ابهامات و نگرانی از کمبود و آینده این بازار بیشتر می‌شود. اگر دولت آقای رئیسی بخواهد راه 50سال گذشته را در بخش مسکن برود همین وضعیت ادامه پیدا می‌کند.
16 درصد خانورهای کشور شبه کپرنشین 
به گفته او، کمبود مسکن طوری در کشور پیش رفته است که 16 درصد خانورهای کشور را شبه کپرنشین کرده است و این روند هم تا پایان سال 93، به 20 درصد می رسد. یعنی سال آینده از هر پنج خانوار، یک خانوار شبه کپر نشین خواهد بود.
دولت دهم سیاست بسیار شدید رکود در بخش مسکن اعمال کرد
به اعتقاد این کارشناس مسکن، سال 1390 عملا دولت دهم یک سیاست بسیار شدید رکود را در بخش مسکن اعمال کرد. مشکل کمبود مسکن هم با ساختن مسکن های مهر دولت احمدی نژاد چند برابر شد. چرا که با این کار، بخش خصوصی که 90 درصد ساخت و سازهای مسکن را برعهده دارد، تولیدش را کاهش داد و از آن طرف هم دولت نتوانست تمام مسکن مهرهایی که وعده داده بود را تحویل دهد. به طور مثال، سال 87، 4 و نیم میلیون نفر برای دریافت مسکن مهر، ثبت نام کردند اما مسکن مهر در کل بیشتر از 300 هزار خانه که نتوانست تحویل دهد. نتیجه اقدامات دولت های گذشته این شد که در آغز قرن جدید با کسری قابل توجه مسکن در کشور مواجه هستیم.
متاسفانه امروز با انباشت تقاضا برای مسکن روبه‌رو هستیم. در عین حال، گفته می‌شود که 2 میلیون و 500 هزار واحد خالی در کشور وجود دارد. این در شرایطی است که این تعداد واحد خالی هماهنگ با نیاز مردم نیست؛ چراکه برای اقشار متوسط و ضعیف جامعه باید مسکن تامین کنیم، اما در 2 میلیون و 500هزار واحدی که گفته می‌شود خالی است، مسکن لوکس، ویلایی، زیارتی، بافت فرسوده و خانه دوم هست.گفته می‌شود در 8سال گذشته به طور متوسط سالانه 300 هزار واحد مسکن ساخته شد و این یعنی 700 هزار واحد در سال کم ساخته شده است، به این ترتیب حدود 3 میلیون و 500 هزار واحد مسکن انباشت تقاضا وجود دارد و سالانه یک میلیون واحد مسکونی هم باید ساخته شود. بر این اساس، با توجه به این عدد باید سالانه بیش از یک میلیون واحد مسکونی ساخته شود تا شاید مشکل کمبود مسکن جبران شود.